Tarczyca
Tarczyca to niewielki narząd zlokalizowany w dolnej części szyi, tuż pod krtanią, przy tchawicy. Ma kształt przypominający motyla – składa się z dwóch płatów połączonych cienkim „mostkiem” zwanym cieśnią. Jest gruczołem dokrewnym, co oznacza, że wytwarza hormony, które regulują wiele ważnych procesów w organizmie, takich jak tempo przemiany materii, pracę serca czy temperaturę ciała. W obrębie tarczycy dość często tworzą się zmiany w jej strukturze - guzki. Mogą one pojawiać się nawet u połowy dorosłej populacji. Większość z nich ma charakter łagodny, natomiast tylko ok. 1–2% to zmiany złośliwe. Tarczyca zbudowana jest głównie z tzw. komórek pęcherzykowych, które produkują dwa ważne hormony tarczycy: tyroksynę (T4) i trijodotyroninę (T3). Hormony te odpowiadają za regulację metabolizmu. Ponadto, w tarczycy znajdują się inne, mniej liczne komórki – tzw. komórki okołopęcherzykowe (komórki C), które produkują kalcytoninę hormon, który pomaga utrzymać prawidłowy poziom wapnia we krwi.
Wybierz interesujący Cię dział, aby dowiedzieć się więcej:
Rodzaje nowotworów
Guzy tarczycy klasyfikowane są na podstawie tego, z jakiego typu komórek pochodzą. Ważne są też ich cechy biologiczne, obraz histologiczny i zmiany genetyczne. Większość nowotworów tarczycy wywodzi się z komórek pęcherzykowych.
Epidemiologia
Rak tarczycy występuje znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Wśród kobiet zajmuje 7. miejsce pod względem częstości diagnozowania nowotworów, natomiast u mężczyzn jest dopiero na 20. miejscu. W 2022 roku w Polsce odnotowano ponad 4000 nowych przypadków raka tarczycy, z czego ponad 80% dotyczyło kobiet.
Etiologia i czynniki ryzyka
Na ryzyko zachorowania na raka tarczycy wpływa wiele czynników. Można je podzielić na trzy główne grupy: środowiskowe (związane z otoczeniem i stylem życia), genetyczne (dziedziczne) oraz osobnicze (związane z cechami osoby).
Objawy
Rak tarczycy często nie daje żadnych objawów, zwłaszcza we wczesnym stadium, co sprawia, że wiele osób nie odczuwa żadnych dolegliwości. Choroba bywa w takich przypadkach wykrywana przypadkowo, na przykład podczas rutynowego badania szyi przez lekarza lub w trakcie wykonywania USG.
Diagnostyka
Diagnostyka raka tarczycy rozpoczyna się zazwyczaj od badania ultrasonograficznego (USG), które jest bezpieczne, nieinwazyjne i bezbolesne. USG wykonuje się, gdy wyczuwalny jest guzek lub powiększenie tarczycy, zaobserwowane są powiększone węzły chłonne na szyi lub zmiana została wykryta przypadkowo.
Leczenie
Leczenie nowotworu tarczycy zależy od jego rodzaju, zaawansowania i indywidualnej sytuacji pacjenta. Podstawową metodą postępowania jest operacja, a w niektórych przypadkach stosuje się także leczenie jodem promieniotwórczym, hormonami, a przy bardziej zaawansowanych postaciach choroby – terapie celowane.
Postępowanie po leczeniu
Po zakończeniu leczenia niezwykle istotne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia, ponieważ nawet przy korzystnych wynikach terapii może występować ryzyko nawrotu choroby – szczególnie w ciągu pierwszych kilku lat po terapii. Pierwsza ocena remisji przeprowadzana jest zazwyczaj w ciągu 12 miesięcy po zakończonym leczeniu.
Rokowania
W przypadku raka tarczycy na rokowanie wpływa przede wszystkim rodzaj raka. I tak w przypadku raka brodawkowego i pęcherzykowego rokowanie jest na ogół bardzo dobre, zwłaszcza jeśli choroba została wcześnie wykryta. Np. w przypadku raka brodawkowatego o średnicy mniejszej niż 4 cm ponad 90–95% pacjentów przeżywa co najmniej 10 lat po leczeniu. Na rokowanie wpływa przede wszystkim rodzaj raka.