Epidemiologia

Mięsaki kości i chrząstek to rzadkie nowotwory, które mogą wystąpić w każdym wieku – nawet u dzieci. Choć nie są częste, ich przebieg bywa poważny, a leczenie trudne. W artykule przedstawiamy najważniejsze informacje o tym jak często występują, u kogo są najczęściej diagnozowane oraz jak wygląda sytuacja w Polsce na przestrzeni ostatnich lat.

Rzadka choroba nowotworowa — jak często występują mięsaki kości?

Mięsaki kości i chrząstek należą do chorób rzadkich — szacuje się, że w Europie są rozpoznawane u jednej na 125 tys. osób. W Polsce stanowią około 0,5% wszystkich chorób onkologicznych. W latach 2013–2022 stwierdzano średnio 372 nowe zachorowania rocznie — niemalże tyle samo wśród mężczyzn (średnio 199 przypadków) i kobiet (średnio 173 przypadków). Oznacza to, że chorobę rozpoznawano co roku u jednej na około 103 tys. osób. We wskazanym okresie liczba diagnozowanych każdego roku mięsaków kości oraz współczynniki zachorowalności pozostawały na dość stałym poziomie, choć po pandemii COVID-19 (lata 2021–2022) zaobserwowano nieznaczny wzrost obu liczb.

Najczęstsze typy mięsaków kości — kto choruje najczęściej?

Najczęściej diagnozowanym mięsakiem kości jest kostniakomięsak (osteosarcoma). W Polsce rozpoznaje się około 80–100 nowych zachorowań na ten typ nowotworu rocznie. Przeważnie występuje on u osób młodych — około 80% rozpoznań ma miejsce przed 30. rokiem życia, a następnie w 6. i 7. dekadzie życia (pomiędzy 51. a 70. rokiem życia), gdy odnotowuje się około 20% zachorowań. Drugi, co do częstości występowania, jest chrzęstniakomięsak (chondrosarcoma), diagnozowany najczęściej u dorosłych w wieku od 30 do 60 lat. U osób do 20. roku życia o wiele powszechniej występuje mięsak Ewinga (Ewing sarcoma), który w tej grupie wiekowej jest drugim najczęściej rozpoznawanym pierwotnym nowotworem złośliwym kości. Przeważnie stwierdzany jest u dzieci i młodzieży, a znacznie rzadziej u dorosłych pacjentów. Inne mięsaki kości (np. włókniakomięsak lub niezróżnicowany mięsak pleomorficzny) diagnozowane są sporadycznie.

Zachorowalność według wieku — kiedy najczęściej rozpoznaje się mięsaki?

Mięsaki kości i chrząstek występują u osób w każdym wieku i są obserwowane nawet u dzieci. Pomiędzy 10. a 55. rokiem życia zachorowania utrzymują się na względnie stałym poziomie — odsetki zachorowań są podobne w kolejnych 5-letnich przedziałach wiekowych. W przypadku osób starszych (powyżej 55. roku życia) następuje niewielki wzrost zachorowań. Mediana wieku zachorowania wynosi 51 lat i jest podobna dla obu płci. 38% przypadków rozpoznaje się u osób poniżej 40. roku życia (z czego ponad 14% dotyczy osób do wieku poniżej 20 lat), a kolejne 38% występuje u osób w wieku 60 lat i starszych. Przy czym, mięsaki kości u dzieci stanowią od 7% do 8,2% wszystkich nowotworów diagnozowanych w tej grupie wiekowej. Rocznie w Polsce stwierdza się średnio 75 nowych zachorowań wśród dzieci, co stanowi prawie 20% wszystkich obserwowanych przypadków tej choroby.

Śmiertelność z powodu mięsaków – dane z ostatnich lat

W latach 2013–2022 mięsaki kości i chrząstek odpowiadały za niecałe 300 zgonów rocznie (średnio 293), tyle samo wśród mężczyzn i kobiet. Oznacza to, że są one przyczyną jednego na 130 tys. zgonów.

[1] Rutkowski P, Świtaj T, Koseła-Paterczyk H, Kotrych D, Goryń T, Mazurkiewicz T, Fijuth J, Grzesiakowska U, et al. Wytyczne postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych na mięsaki kości [Internet].  Warszawa: Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy; b.d. [28.02.2025]. https://nio.gov.pl/wp-content/uploads/2024/01/Wytyczne-postepowania-diagnostyczno-terapeutycznego-u-chorych-na-miesaki-kosci.pdf
[2] Stiller CA, Trama A, Serraino D, Rossi S, Navarro C, Chirlaque MD, et al. Descriptive epidemiology of sarcomas in Europe: Report from the RARECARE project. European journal of cancer (1990). 2013;49(3):684–95.
[3] Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145. DOI: https://doi.org/10.5603/NJO.2023.0026