Objawy mięsaków kości

Objawy mięsaków kości i chrząstek często są mało charakterystyczne i mogą przypominać inne, mniej groźne problemy zdrowotne, takie jak urazy czy stany zapalne. Z tego powodu choroba bywa trudna do rozpoznania we wczesnym etapie. W tym tekście opisujemy, jakie objawy mogą sugerować mięsaka, gdzie najczęściej pojawiają się zmiany nowotworowe oraz na co warto zwrócić uwagę, aby jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

Wczesne objawy mięsaków kości — trudności diagnostyczne

Objawy mięsaków zazwyczaj są niecharakterystyczne i zależą od rozmiaru i lokalizacji guza. Rozpoznanie nowotworu na wczesnym etapie jest bardzo trudne i z reguły przypadkowe. Początkowo przez długi okres choroba może przebiegać bezobjawowo. W sytuacji, gdy guz rozwija się w obrębie warstwy korowej (zewnętrznej) kości, jedynym obserwowalnym symptomem będzie miejscowy stan zapalny, objawiający się obrzękiem i zaczerwienieniem. Najczęściej zgłaszanym sygnałem mogącym sugerować mięsaka kości jest ból, który początkowo występuje jako tkliwość dotkniętej okolicy. Charakterystyczne dla niektórych podtypów mięsaków dolegliwości — ból, gorączka czy poty — często nasilają się w nocy i stają się coraz bardziej dotkliwe wraz ze wzrostem guza.

Lokalizacja zmian nowotworowych a typ mięsaka

Lokalizacja zmian nowotworowych zależy od podtypu mięsaka:

• kostniakomięsak (osteosarcoma) rozwija się przy nasadach kości długich (kończyn), szczególnie wokół kolana, a w przypadku starszych pacjentów może występować w innych lokalizacjach;
• mięsak Ewinga (Ewing sarcoma) lokalizuje się w zakresie trzonu (środkowej części) kości długich oraz w kościach miednicy, żeber i kręgów kręgosłupa;
• chrzęstniakomięsak (chondrosarcoma) najczęściej występuje w szkielecie osiowym (czaszka, kręgosłup i klatka piersiowa), w szczególności w miednicy, żebrach i łopatkach.

Mylące objawy choroby zaawansowanej

Najczęściej pierwszym zauważanym objawem jest bolesny guz i związany z nim obrzęk, które uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie kończyny i prowadzą do odruchowego oszczędzania tej okolicy, co może prowadzić do przykurczów stawowych. W chorobie zaawansowanej może dojść do pojawienia się deformacji. Symptomy te często są często uznawane za wynik urazu, chociaż w rzeczywistości uraz jest wywołany przez chorobę i nie stanowi przyczyny obserwowanych symptomów. Rozwijający się guz może osłabić strukturę kości, co prowadzi do złamań patologicznych, a jeśli rozrastająca się zmiana naciska na nerwy, to mogą wystąpić także objawy neurologiczne, np. niedowłady. 

W przypadku mięsaków objawy ogólne, zazwyczaj kojarzone z zaawansowaniem choroby, takie jak nieuzasadniona utrata masy ciała, przewlekłe zmęczenie czy anemia (spadek liczby czerwonych krwinek) występują rzadko. Dodatkowo, część mięsaków daje objawy stanu zapalnego, bóle, zmęczenie, bezsenność i gorączkę, co może utrudniać postawienie prawidłowej diagnozy.

[1] European Society for Medical Oncology. Mięsaki kości: poradnik dla pacjentów [Internet]. European Society for Medical Oncology; 2016 [02.02.2025]. https://www.esmo.org/content/download/102775/1814988/1/PL-Mie%CC%A8sak-Kos%CC%81ci-Poradnik-dla-Pacjento%CC%81w.pdf 
[2] Rutkowski P, Świtaj T, Koseła-Paterczyk H, Kotrych D, Goryń T, Mazurkiewicz T, Fijuth J, Grzesiakowska U, et al. Wytyczne postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych na mięsaki kości [Internet].  Warszawa: Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy; b.d. [28.02.2025]. https://nio.gov.pl/wp-content/uploads/2024/01/Wytyczne-postepowania-diagnostyczno-terapeutycznego-u-chorych-na-miesaki-kosci.pdf
[3] Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145. DOI: https://doi.org/10.5603/NJO.2023.0026