Epidemiologia

W obrębie nerki mogą rozwijać się różne typy nowotworów złośliwych — najczęstszym z nich jest rak nerkowokomórkowy (RCC), który stanowi około 90% wszystkich rozpoznań. 

W ramach tej grupy wyróżnić można dwa typy raka: jasnokomórkowego (ok. 80%) oraz niejasnokomórkowego (ok. 20%), który z kolei dalej dzieli się na kolejne podtypy. Sporadycznie występują też inne nowotwory pierwotne, np. miedniczki nerkowej czy mięsaki, a także wtórne, czyli przerzuty odległe innych nowotworów.

Epidemiologia raka nerki w Polsce

Rak nerkowokomórkowy, czyli rak nerki, stanowi około 3% wszystkich przypadków chorób onkologicznych w Polsce. W liczbach bezwzględnych oznacza to, że każdego roku diagnozowanych jest ponad 5 tys. nowych zachorowań.

Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet, a liczba stawianych rozpoznań jest nawet o 50% wyższa. Chociaż rak nerki jest stosunkowo rzadkim nowotworem, to lokuje się w pierwszej dziesiątce pod względem częstości zachorowań, zajmując 7. miejsce wśród mężczyzn i 9. — wśród kobiet. W latach 2013–2022 wśród mężczyzn odnotowywano średnio 3 220 nowych przypadków każdego roku. W odniesieniu do kobiet liczba ta była niższa i wynosiła 2 070 zachorowań. Oznacza to, że chorował jeden na 6 tys. mężczyzn i tylko jedna na 10 tys. kobiet. W tym okresie nie obserwowano istotnych zmian w odniesieniu do liczby nowych przypadków. Niewielkie zachwianie trendu wystąpiło w 2020 roku, a odnotowany spadek zachorowań najprawdopodobniej był związany z pandemią COVID-19 i wynikającymi z niej utrudnieniami w dostępie do opieki zdrowotnej.

Częstość zachorowań – dane demograficzne

Najczęściej chorują osoby starsze — ponad 70% przypadków raka nerki stwierdza się u osób w wieku 60 lat i starszych, a szczyt zachorowań przypada między 60. a 70. rokiem życia, przy medianie wieku zachorowania wynoszącej 66 lat. Jak wspomniano, mężczyźni chorują częściej, a wiek zachorowania jest niższy niż w przypadku kobiet — mediana dla mężczyzn to 65 lat, a dla kobiet — 68 lat. Chociaż tylko 3,6% rozpoznań dotyczy osób poniżej 40. roku życia, to 1% diagnozowany jest wśród dzieci poniżej 10. roku życia lat. W zdecydowanej większości jest to jeden określony typ nowotworu — nerczak płodowy (nephroblastoma, guz Wilmsa).

U osoby, której życie trwa ponad 85 lat, całożyciowe ryzyko (prawdopodobieństwo) zachorowania na nowotwór nerki wynosi w populacji ogólnej 1,5% i jest ono prawie 2-krotnie wyższe dla mężczyzn (2,1%) niż dla kobiet (1,1%). 

Umieralność z powodu raka nerki

W latach 2013–2022 rak nerki był przyczyną średnio 2,5 tys. zgonów rocznie, z czego 62% zgonów stwierdzano u mężczyzn (średnio 1,5 tys.). Oznacza to, że w wyniku tej choroby zmarł jeden na 12 tys. mężczyzn (surowy współczynnik umieralności wynosił 8,32/100 tys.) i jedna na 21 tys. kobiet (surowy współczynnik umieralności: 4,74/100 tys.). 

[1] Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145. DOI: https://doi.org/10.5603/NJO.2023.0026