Epidemiologia

Rak płuca to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów w Polsce. Co roku choruje na niego ponad 20 tysięcy osób. Przez długi czas nowotwór ten był przede wszystkim problemem zdrowotnym mężczyzn, ale w ostatnich latach rośnie liczba zachorowań także wśród kobiet. Rak płuca jest bardzo niebezpieczny, ponieważ często rozwija się bezobjawowo. To sprawia, że wykrywany jest dopiero w późnym stadium, co znacząco zmniejsza szanse na skuteczne leczenie. W dalszej części tekstu znajdziesz informacje o częstości zachorowań, znaczeniu wieku oraz przyczynach wysokiej śmiertelności związanej z rakiem płuca.

Rak płuca w Polsce — aktualna sytuacja epidemiologiczna

Rak płuca od 1999 roku niezmiennie lokuje się w pierwszej trójce najczęściej diagnozowanych nowotworów w Polsce — w 2022 r. stanowił 11,5% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe. Ten trend utrzymuje się (bez większych wahań) od dwóch dekad. Zmianie ulega za to udział płci w rozpoznaniach raka płuca — zmniejsza się zachorowalność wśród mężczyzn, przy jednoczesnym jej wzroście wśród kobiet. W 2001 r. odsetek kobiet wśród wszystkich zachorowań wynosił 21,5%, natomiast w 2022 r. było to już 40,8%. Według Krajowego Rejestru Nowotworów w tym czasie stwierdzano rocznie średnio ok. 21,5 tys. nowych przypadków raka płuca — ponad dwukrotnie więcej wśród mężczyzn (średnio ok. 14,7 tys.) niż kobiet (średnio ok. 6,8 tys.). Oznacza to, że co roku na każde 100 tys. osób w naszym kraju 56 było diagnozowanych z rakiem płuca — 80 na 100 tys.  mężczyzn i 35 na 100 tys. kobiet.

W 2020 r. zaobserwowano zachwianie tych trendów i spadek liczby zachorowań. Zmiana ta była jednak pozorna i najprawdopodobniej wynikała z odroczenia diagnozy oraz z innych ograniczeń związanych z pandemią COVID-19.

Jak wiek wpływa na ryzyko zachorowania na raka płuca?

Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. Nowotwór złośliwy płuca występuje rzadko u osób w wieku poniżej 50 lat — 97% przypadków dotyczy osób w wieku 50 lat i starszych, a 80% — osób w wieku 60 lat i starszych. Chociaż aktualnie zachorowania wśród osób poniżej 40. roku życia stanowią tylko około 0,5%, to coraz więcej przypadków diagnozowanych jest wśród trzydziesto- i czterdziestolatków. 

Wysoka umieralność — główny problem raka płuca

Rak płuca jest też nowotworem o wysokiej umieralności. Wciągu ostatnich dwóch dekad z jego powodu co roku umierało średnio ok. 22,1 tys. osób, w tym 15,8 tys. mężczyzn i 6,3 tys. kobiet. Oznacza to, że co roku na każde 100 tys. osób średnio 58 umiera powodu złośliwego nowotworu płuca — 85 na 100 tys. mężczyzn i 32 na 100 tys. kobiet. Wynika to przede wszystkim ze zbyt późnej diagnozy, spowodowanej brakiem objawów w początkowych fazach rozwoju choroby. Późne rozpoznanie, gdy nowotwór jest już zaawansowany, negatywnie wpływa na rokowanie chorych.

[1] Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145. DOI: https://doi.org/10.5603/NJO.2023.0026
[2] DeVita VT, Lawrence TS, Rosenberg SA. Devita, Hellman, and Rosenberg's cancer : principles and practice of oncology. Twelfth edition. Philadelphia: Wolters Kluwer; 2023.
[3] Wojciechowska U, Barańska K, Michałek I, Olasek P, Miklewska M, Didkowska JA. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2020 roku. Warszawa: Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy. 2022. https://onkologia.org.pl/sites/default/files/publications/2023-01/nowotwory_2020.pdf