Każde podejrzenie nawrotu raka skóry powinno być potwierdzone biopsją. Badanie dermoskopowe, jako podstawowe badanie wykonywane w ramach kontroli po zakończonym leczeniu, pozwala wykryć wznowę w jej wczesnym stadium oraz dokładnie określić miejsce pobrania tkanek do badania histopatologicznego. Częstotliwość badań określa lekarz po analizie czynników ryzyka nawrotu. Jednak o wiele bardziej istotne jest samodzielne badanie całej powierzchni skóry i możliwie szybki kontakt z lekarzem, w przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących zmian skórnych. Takie postępowania pozwala na szybkie zauważenie jakichkolwiek niepokojących zmian, takich jak nowe guzki, owrzodzenia czy zmiany w istniejących bliznach.
Postępowanie po leczeniu i rehabilitacja
Data aktualizacji: 2025-05-26
Leczenie niebarwnikowych raków skóry zwykle jest bardzo skuteczne i wiąże się z całkowitym wyleczeniem, zwłaszcza jeśli zmiany zostały wykryte na wczesnym etapie.
Jednak po zakończeniu terapii, niezależnie od zastosowanej metody leczenia, pacjent wymaga dalszej opieki medycznej i monitorowania. Odpowiednie postępowanie po leczeniu nowotworu skóry jest kluczowe dla zapewnienia pełnej rekonwalescencji, zapobiegania nawrotom choroby oraz minimalizowania ryzyka powikłań. W tym kontekście, ważną rolę odgrywają regularne kontrole dermatologiczne, odpowiednia pielęgnacja skóry, a także edukacja pacjentów w zakresie profilaktyki i ochrony przed czynnikami ryzyka, takimi jak promieniowanie UV.
Dlaczego obserwacja po leczeniu jest tak ważna?
Konieczność regularnego monitorowania pacjentów po leczeniu raka skóry wynika z kilku powodów:
- U 30–50% osób, które miały raka skóry, w ciągu 5 lat pojawi się nowy nowotwór skóry. Osoby, które miały raka skóry, mają 10 razy większe ryzyko ponownego rozwoju tego nowotworu w porównaniu do ogólnej populacji.
- 70–80% nawrotów raka kolczystokomórkowego (SCC) występuje w ciągu pierwszych 2 lat od zakończenia leczenia.
- Pacjenci, którzy przebyli raka skóry, mają również większe ryzyko zachorowania na czerniaka.
Kontrole lekarskie i samobadanie skóry
Monitorowanie po leczeniu raka z komórek Merkla
W przypadku raka z komórek Merkla badania kontrolne, poza pełnym badaniem przedmiotowym (w tym badaniem skóry), powinny obejmować badania obrazowe pod kątem przerzutów odległych. W zależności od przebiegu choroby, kontrola lekarska powinna odbywać się co 3–6 miesięcy.
Rehabilitacja i fizjoterapia po leczeniu
Fizjoterapia i rehabilitacja ruchowa po leczeniu raka skóry mają na celu przywrócenie pacjentowi pełnej sprawności fizycznej, poprawę jakości życia i zapobieganie ewentualnym powikłaniom, takim jak bliznowacenie czy ograniczenie ruchomości. Choć leczenie zazwyczaj nie wiąże się ze znacznymi uszkodzeniami funkcjonalnymi, rehabilitacja jest szczególnie ważna, jeśli leczenie obejmowało chirurgiczne usunięcie zmian skórnych w obszarach o dużym znaczeniu funkcjonalnym lub estetycznym (np. twarz, dłonie, okolice stawów). Plan terapii powinien być dobrany zależnie od operowanej lub napromienianej okolicy oraz rozległości zabiegu i powstałych uszkodzeń. Jej celem jest przywrócenie pełnej sprawności i ruchomości stawów lub mięśni, zmniejszenie bólu, poprawa estetyki i zmniejszenie widoczności blizn, w tym zapobieganie obrzękom i wspomaganie procesu gojenia.
[1] Rutkowski P, Dolecki K, Dudzisz-Śledź M, Jeziorski A, Kamińska-Winciorek G, et al. Wytyczne postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych na raka skóry (wersja 2) [Inetrnet]. 2024 [15.03.2025]. https://nio.gov.pl/wp-content/uploads/2025/01/Wytyczne-raki-skory_aktualizacja_31.12.2024r_v2.pdf
[2] Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145.