Wpływ pandemii COVID-19

    Pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na organizację opieki onkologicznej — od opóźnień w diagnostyce i leczeniu, po ograniczony dostęp do badań przesiewowych i rehabilitacji. Artykuł przedstawia najważniejsze konsekwencje pandemii oraz obserwowane zmiany w systemie, w tym rozwój telemedycyny. Prezentowane dane pochodzą z raportu opracowanego przez Narodowy Instytut Onkologii na zlecenie Ministerstwa Zdrowia.

    Data aktualizacji: 2025-05-22

    Jak pandemia wpłynęła na opiekę nas pacjentami onkologicznymi?

    W grudniu 2019 roku, w chińskim mieście Wuhan, zidentyfikowano ognisko zapaleń płuc o nieustalonej etiologii. Wkrótce świat stanął w obliczu pandemii COVID-19 — choroby wywołanej przez wirusa SARS-CoV-2. Od tego czasu zdiagnozowano setki milionów zakażeń oraz odnotowano miliony zgonów na całym świecie, co czyni pandemię COVID-19 największym kryzysem zdrowia publicznego związanym z chorobami zakaźnymi w ciągu ostatnich stu lat.

    Jednym z obszarów, który szczególnie odczuł jej skutki, był system opieki onkologicznej. Wpływ rozprzestrzeniania się COVID-19 na ten obszar zdrowia publicznego stał się przedmiotem licznych analiz zarówno w Polsce, jak i na świecie. Najbardziej widoczne skutki obserwowano w pierwszej fazie pandemii, kiedy intensywne działania zapobiegające rozprzestrzenianiu się wirusa — w połączeniu z niepewnością, brakiem wiedzy na temat transmisji patogenu oraz powszechnym lękiem społecznym – doprowadziły do znaczących zakłóceń w funkcjonowaniu opieki zdrowotnej, w tym onkologicznej.

    Wpływ pandemii na opiekę onkologiczną analizowany był w odniesieniu do kilku kluczowych obszarów:

    • Zwiększonego ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 u pacjentów z chorobami nowotworowymi
    • Zmian organizacyjnych w systemie opieki onkologicznej, w tym czasowego zawieszania niektórych świadczeń
    • Występowania ognisk zakażeń wśród personelu medycznego oraz na oddziałach szpitalnych
    • Spadku liczby wykonywanych badań profilaktycznych i diagnostycznych
    • Spowolnienia badań klinicznych i prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie onkologii

    Pandemia jako katalizator zmian — rozwój telemedycyny i wnioski dla opieki onkologicznej

    Pomimo wielu negatywnych konsekwencji, pandemia przyczyniła się również do przyspieszenia wdrażania innowacyjnych rozwiązań, takich jak rozwój telemedycyny. Z dnia na dzień konsultacje zdalne stały się niezbędnym narzędziem umożliwiającym utrzymanie kontaktu z pacjentem oraz monitorowanie postępów terapii. Nowe technologie nie tylko umożliwiły ciągłość opieki, ale również uwypukliły konieczność opracowania jasnych standardów i procedur dla świadczeń realizowanych zdalnie.

    W Polsce wpływ pandemii COVID-19 na system opieki onkologicznej został szczegółowo przeanalizowany w raporcie opracowanym w 2021 roku przez Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy, na zlecenie Ministra Zdrowia. Dokument ten, sfinansowany ze środków publicznych, stanowi kompleksowe źródło danych dotyczących zmian, jakie zaszły w systemie. Najbardziej wyraźne zmiany odnotowano w zakresie liczby pierwszorazowych wizyt w podstawowej opiece zdrowotnej i ambulatoryjnej opiece specjalistycznej, liczby pierwszorazowych hospitalizacji, realizacji badań przesiewowych oraz dostępności rehabilitacji onkologicznej.