Etiologia i czynniki ryzyka

Na ryzyko zachorowania na raka tarczycy wpływa wiele czynników. Można je podzielić na trzy główne grupy: środowiskowe (związane z otoczeniem i stylem życia), genetyczne (dziedziczne) oraz osobnicze (związane z cechami osoby). 

Wśród czynników środowiskowych, istotną rolę odgrywa ekspozycja na promieniowanie jonizujące. Szczególnie narażone są osoby, które w dzieciństwie były poddawane radioterapii szyi, na przykład w związku z leczeniem chłoniaka. W takich przypadkach nowotwór może rozwinąć się nawet po upływie 10–20 lat od naświetlania. Podwyższone ryzyko obserwowano także u osób narażonych na promieniowanie po wybuchach jądrowych. Warto jednak zaznaczyć, że w Polsce nie stwierdzono wzrostu zachorowań na raka tarczycy po katastrofie elektrowni jądrowej w Czarnobylu. 

Kolejnym istotnym czynnikiem jest poziom jodu w diecie – zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą zwiększać ryzyko rozwoju choroby. Niedobór jodu, niegdyś częstszy, sprzyja zwłaszcza występowaniu raka pęcherzykowego, natomiast nadmiar jodu może być związany z częstszym pojawianiem się raka brodawkowatego. 

Oprócz czynników środowiskowych, istotną rolę w ryzyku zachorowania na raka tarczycy odgrywają czynniki genetyczne. Niektóre mutacje genów mogą znacznie zwiększać ryzyko choroby – nawet jeśli nie występują inne czynniki ryzyka. Szczególnie dotyczy to raka rdzeniastego tarczycy, który u około 25–30% pacjentów ma podłoże dziedziczne (mutacja genu RET). W takich przypadkach warto rozważyć badania genetyczne także u członków rodziny, co może pozwolić na wczesne wykrycie zagrożenia i podjęcie odpowiednich działań. 

Do czynników osobniczych, związanych z cechami indywidualnymi, należy przede wszystkim płeć. Kobiety chorują na raka tarczycy 3–4 razy częściej niż mężczyźni. Przyczyna tej różnicy nie została dotąd jednoznacznie ustalona, jednak przypuszcza się, że może mieć związek z działaniem hormonów płciowych.

Źródła:

• Diagnostyka i leczenie raka tarczycy u chorych dorosłych — Rekomendacje Polskich Towarzystw Naukowych oraz Narodowej Strategii Onkologicznej. Aktualizacja na rok 2022, Jarząb B. et al.
• Nowotwory układu wewnątrzwydzielniczego, red. K. Herman, M. Jarząb, PTOK
• Krajowy Rejestr Nowotworów, https://onkologia.org.pl/pl
• Interna Szczeklika 2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018