Leczenie

Leczenie nowotworu tarczycy zależy od jego rodzaju, zaawansowania i indywidualnej sytuacji pacjenta. 

Podstawową metodą postępowania jest operacja, a w niektórych przypadkach stosuje się także leczenie jodem promieniotwórczym, hormonami, a przy bardziej zaawansowanych postaciach choroby – terapie celowane. Najczęściej leczenie rozpoczyna się od operacji, czyli usunięcia całej tarczycy lub jednego płata (operacja jest zaliczana do świadczeń gwarantowanych). Czasem konieczne jest również wycięcie węzłów chłonnych na szyi. Zakres operacji uzależniony jest m.in. od rodzaju nowotworu, wielkości guzka oraz obecności cech sugerujących jej agresywny przebieg. W sytuacjach, gdy diagnoza nie jest jednoznaczna, możliwe jest wykonanie operacji o charakterze diagnostyczno-terapeutycznym, która umożliwia potwierdzenie rozpoznania. U niektórych pacjentów, zwłaszcza przy zmianach o niejasnym charakterze, lekarz może zalecić obserwację i regularne badania kontrolne zamiast natychmiastowego leczenia chirurgicznego. Po operacji, w przypadku tzw. nowotworów zróżnicowanych (brodawkowaty, pęcherzykowy), stosuje się czasem terapię radioaktywnym jodem (^131I). Substancja ta jest wychwytywana przez komórki nowotworowe, podobnie jak naturalne hormony tarczycy i umożliwia zniszczenie pozostałości tkanki nowotworowej zarówno w miejscu operacji, jak i w innych częściach organizmu, na przykład w węzłach chłonnych, płucach czy kościach. Skuteczność terapii zwiększa się poprzez wcześniejsze podniesienie poziomu TSH, zwykle przy pomocy specjalnego leku – rekombinowanego TSH. Celem leczenia radiojodem może być ablacja pozostałości tarczycy po zabiegu chirurgicznym oraz leczenie komórek nowotworowych w organizmie (np. przerzutów). Terapia radiojodem nie jest skuteczna w przypadku raka rdzeniastego i anaplastycznego, ponieważ te typy nie wychwytują jodu. Wśród możliwych działań niepożądanych podawania radiojodu w formie kapsułki lub roztworu wymienia się ból szyi, suchość w ustach, nudności oraz zmianę smaku lub zapachu. Efekty terapii ocenia się za pomocą scyntygrafii - badania obrazowego wykonywanego po terapii. Hormony tarczycy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, dlatego po operacyjnym usunięciu gruczołu, który je produkował, należy hormony te dostarczać do organizmu w tabletkach (L-tyroksyna).  Jest to tak zwane leczenie substytucyjne. Dodatkowo u niektórych chorych na raka pęcherzykowego i brodawkowatego, u których ryzyko nawrotu choroby jest duże, stosowanie hormonów tarczycy w postaci tabletek pozwala zahamować ewentualny rozwój komórek raka, które przetrwały. Jest to tak zwane leczenie supresyjne. Radioterapia, czyli naświetlanie, znajduje zastosowanie tylko w wybranych przypadkach, takich jak nowotwory anaplastyczne lub sytuacje, w których nie jest możliwe całkowite usunięcie zmiany nowotworowej. Chemioterapia nie ma zastosowania w leczeniu raka tarczycy. U pacjentów z zaawansowaną postacią choroby, która nie kwalifikuje się do leczenia chirurgicznego lub nie odpowiada na jod, stosuje się leki celowane. W terapii tej wykorzystywane są leki, takie jak inhibitory kinaz tyrozynowych, które precyzyjnie atakują wybrane komórki nowotworowe. Najczęściej są one dostępne w formie tabletek. 

Obecnie nowoczesne leczenie celowane stosowane w terapii raka tarczycy jest w Polsce dostępne bezpłatnie w ramach dwóch programów lekowych, prowadzonych przez wybrane placówki medyczne. O kwalifikacji do programu decyduje lekarz. Obecnie dostępne są: program B.108 dla pacjentów z rakiem rdzeniastym oraz program B.119 dla osób ze zróżnicowanym rakiem tarczycy. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie Ministerstwa Zdrowia.

Pacjenci mogą również uczestniczyć w badaniach klinicznych, w ramach których testowane są nowe metody leczenia i innowacyjne leki. Udział w takich badaniach może umożliwić dostęp do terapii jeszcze niedostępnych w standardowym leczeniu.

Źródła:

• Diagnostyka i leczenie raka tarczycy u chorych dorosłych — Rekomendacje Polskich Towarzystw Naukowych oraz Narodowej Strategii Onkologicznej. Aktualizacja na rok 2022 — uzupełnienie (publikacja w języku angielskim i polskim)
• Interna Szczeklika 2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018
• Thyroid carcinoma, NCCN Guidelines Version 5.2024
• Thyroid cancer: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up†, Filetti, S. et al., Annals of Oncology, Volume 30, Issue 12, 1856 - 1883