Jak się odżywiać podczas choroby nowotworowej?

Jak radzić sobie z niedożywieniem?

Wiele osób chorujących na raka boryka się z brakiem apetytu, nudnościami czy problemami z trawieniem. Wtedy odpowiednia dieta jest kluczowa.

• Zwiększ częstotliwość posiłków

  Jeśli nie jesteś w stanie jeść dużych porcji, rozważ jedzenie mniejszych posiłków, ale częściej – 5-6 razy dziennie, a w szczególnych sytuacjach nawet częściej. Dzięki temu łatwiej będzie Ci utrzymać odpowiednią ilość kalorii.

• Skup się na kalorycznych produktach

  Warto wybierać jedzenie, które dostarcza dużo energii, np. awokado, orzechy, pełnotłuste produkty mleczne, tłuste ryby (np. łosoś, makrela), jajka, masło orzechowe, pełnoziarniste makarony i chleby. Tego typu produkty pomogą szybko uzupełnić zapasy kalorii.

• Pij napoje bogate w kalorie

  Jeśli masz trudności z jedzeniem, spróbuj wypijać napoje bogate w białko i kalorie, takie jak koktajle białkowe, soki owocowe, a także mleczne napoje wzbogacone o dodatkowe witaminy i minerały. 

• Spożywaj białko

  Białko jest niezbędne do odbudowy komórek i tkanek, zwłaszcza po zabiegach chirurgicznych. Warto więc włączyć do diety źródła białka, takie jak chude mięso, ryby, rośliny strączkowe (np. soczewica, ciecierzyca), tofu, sery, jogurty naturalne i jajka.

Spożywaj lekkostrawne produkty

Jeżeli masz problemy z trawieniem, sięgaj po jedzenie lekkostrawne, jak gotowane warzywa, banany, ryż, ziemniaki, owsianki. Możesz także rozważyć gotowanie na parze lub duszenie, co ułatwia przyswajanie składników odżywczych. 

Pamiętaj o płynach: Odpowiednie nawodnienie jest niezwykle ważne, zwłaszcza w trakcie leczenia, które może prowadzić do odwodnienia. Pij wodę, herbatki ziołowe, napary owocowe, a także buliony lub rozcieńczone soki owocowe. Unikaj napojów gazowanych, które mogą powodować wzdęcia.

Jakich produktów unikać przy obniżonej odporności?

Podczas leczenia onkologicznego układ odpornościowy pacjenta jest osłabiony, co zwiększa ryzyko infekcji. Dlatego bardzo ważne jest, aby dbać o higienę diety i unikać produktów, które mogą obciążać organizm lub sprzyjać rozwojowi infekcji. 

Składniki, których warto unikać

• Surowe mięso, ryby i jaja – surowe lub niedogotowane jedzenie (np. sushi, surowe jajka, mięso wędzone) może zawierać bakterie lub pasożyty, mogące stanowić zagrożenie dla osłabionego układu odpornościowego. Spożywaj tylko dobrze ugotowane produkty. 
• Nieumyte owoce i warzywa – owoce i warzywa powinny być dokładnie umyte przed spożyciem, aby uniknąć kontaktu z patogenami. Czasem, w zależności od stanu zdrowia, można rozważyć obieranie owoców i warzyw, aby dodatkowo zmniejszyć ryzyko zakażenia. 
• Przetworzona żywność i tłuszcze trans – żywność wysoko przetworzona, zawierająca sztuczne konserwanty, barwniki, nadmiar soli czy tłuszczy trans nie są korzystne dla zdrowia oraz nie odżywiają naszego organizmu.Należy unikać fast foodów, gotowych dań mrożonych, chipsów, słodyczy. 
• Słodycze i produkty wysokocukrowe – nadmiar cukrów prostych może zaburzyć równowagę mikroflory jelitowej, co osłabia układ odpornościowy.
• Ogranicz spożycie słodyczy, ciast, napojów słodzonych i soków w kartonach. 
• Nadmierna ilość soli – nadmiar soli w diecie może prowadzić do nadciśnienia i obciążać serce. Lepiej unikać wysoko przetworzonych produktów zawierających dużą ilość soli, jak wędliny, konserwy, chipsy, zupy instant. 

Zalecenia

Staraj się wprowadzać do diety świeże, naturalne produkty. Dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, białko roślinne i chude mięso pomoże wzmocnić odporność i przyspieszyć proces zdrowienia. 
Spożywaj żywność bogatą w antyoksydanty, takie jak jagody, zielona herbata, orzechy, które wspierają układ odpornościowy i pomagają walczyć ze stresem oksydacyjnym. Na stronie https://diety.nfz.gov.pl/ znajdziesz gotowe plany żywieniowe i informacje o zdrowej, zbalansowanej diecie.

Czy stosować suplementy diety?

Poza specyficznymi sytuacjami, leczenie onkologiczne NIE prowadzi do niedoborów witamin i minerałów. Są jednak sytuacje, w których może się pojawić niedobór. Pamiętajmy, że suplementacja powinna być zawsze skonsultowana z lekarzem lub dietetykiem, ponieważ niektóre preparaty mogą wpływać na skuteczność leczenia lub wchodzić w interakcje z lekami. 

Suplementacja witaminami i minerałami

Zależnie od potrzeb, najczęściej zalecane jest suplementowanie;: witaminy D, witaminy B12, żelaza, wapnia, magnezu oraz witaminy C. Uzupełnienie tych składników w razie niedoborów może pomóc w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia, wspierać układ odpornościowy i zapobiegać zmęczeniu.

Przykład: Witamina D wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego, witamina B12 jest ważna dla produkcji czerwonych krwinek, a magnez wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mięśni i układu nerwowego.

Białko

Jeśli masz trudności z utrzymaniem odpowiedniego poziomu białka w diecie, warto rozważyć suplementację białkową w formie odżywek białkowych. Białko jest kluczowe do odbudowy tkanek, szczególnie po zabiegach chirurgicznych. 

Przykład: Suplementy białkowe w postaci proszków (np. białko serwatkowe) mogą pomóc dostarczyć niezbędne aminokwasy.

Kwasy tłuszczowe omega-3

Kwasy omega-3 (znajdujące się w oleju rybim, siemieniu lnianym) wykazują działanie przeciwzapalne, wspierają układ sercowo-naczyniowy i poprawiają funkcjonowanie układu odpornościowego.

Przykład: Suplementy z olejem rybim lub algowym.

Probiotyki

Stosowanie probiotyków może pomóc w utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej, co jest ważne dla prawidłowego trawienia i wsparcia układu odpornościowego, zwłaszcza po leczeniu antybiotykami lub po przebytym epizodzie biegunki.

Przykład: Preparaty zawierające Lactobacillus lub Bifidobacterium.