Rehabilitacja

Dlaczego warto zacząć rehabilitację jak najszybciej?

Rehabilitacja pomaga:

• zmniejszyć skutki uboczne leczenia,
• szybciej wrócić do sił,
• poprawić samopoczucie,
• odzyskać sprawność fizyczną i psychiczną,
• zwiększyć szansę na aktywny udział w życiu społecznym i zawodowym.

Rehabilitacja krok po kroku – jak to wygląda?

Aktywność fizyczna i rehabilitacja to ważna część leczenia onkologicznego – na każdym jego etapie. Odpowiednio dobrane ćwiczenia mogą pomóc lepiej przygotować się do terapii, łagodzić jej skutki uboczne, a po zakończeniu leczenia wspierać powrót do sprawności i codziennego życia. Niezależnie od momentu, w którym jesteś – ruch może być Twoim sprzymierzeńcem.

Zanim leczenie się zacznie – prehabilitacja

Jest  przygotowaniem pacjenta do leczenia onkologicznego (chirurgii, radioterapii, chemioterapii, immunoterapii, terapii celowanej). Może znacząco poprawić wyniki i tolerancję leczenia. Swoim działaniem obejmuje ćwiczenia podnoszące sprawność i wydolność, ćwiczenia rozciągające, ćwiczenia oddechowe oraz edukację.

Dzięki prehabilitacji:

• zwiększa się tolerancja organizmu na leczenie,
• skraca się czas hospitalizacji,
• zmniejsza się ryzyko powikłań.

Fizjoterapeuta oprócz zaleceń mających na celu poprawić wydolność ogólną i siłę dużych grup mięśniowych, przekazuje konkretne ćwiczenia, które mogą być pomocne dla danego rodzaju operacji lub leczenia nowotworu. W przypadku nowotworów zlokalizowanych w miednicy (dolnej części brzucha), pomocne mogą być ćwiczenia mięśni dna miednicy. Odpowiednio wdrożone ćwiczenia i edukacja pacjenta w tym zakresie pomogą w przygotowaniu przed oraz w lepszym funkcjonowaniu po leczeniu operacyjnym. Badania pokazują, że wprowadzenie takiej formy ruchu jeszcze przed operacją pomaga szybciej wrócić do sprawności i skraca czas pobytu w szpitalu. Przy niektórych nowotworach może też zmniejszyć ryzyko powikłań po zabiegu.

Rehabilitacja w trakcie leczenia

Stosowane leczenie (chemioterapia, radioterapia, hormonoterapia, immunoterapia, leczenie celowane), wiąże się z wieloma następstwami niepożądanymi, takimi jak osłabienie siły mięśniowej, zmęczeniem, bólem, neuropatiami. Odpowiednio dostosowana i dobrana do możliwości aktywność fizyczna, ćwiczenia czy inne metody fizjoterapii pozwalają przeciwdziałanie tym objawom i poprawiają jakość życia w trakcie leczenia. Jeden z najlepszych sposobów na łagodzenie skutków leczenia to ruch – polecany przez największe światowe organizacje onkologiczne. Ważne jednak, by był dostosowany do Twoich możliwości i samopoczucia. Odpowiednio dostosowany program ćwiczeń może także poprawić tolerancję leczenia.

Dzięki rehabilitacji w trakcie leczenia możesz:

• zmniejszyć zmęczenie, które jest jednym z najczęstszych skutków leczenia, 
• utrzymać sprawność mięśni i stawów, co ułatwia codzienne funkcjonowanie,
• poprawić równowagę i samopoczucie, jeśli pojawiły się zaburzenia czucia (np. przez chemioterapię),
• zmniejszyć ból i sztywność, szczególnie po zabiegach operacyjnych z usuwaniem części ciała (np. piersi, jelit czy węzłów chłonnych), mogą ogranczać ruchomość stawów i tkanek,
• zredukować ból, który jest związany z leczeniem lub samą chorobą,
• wspomóc układ limfatyczny, by zapobiegać obrzękom (profilaktyka) lub ich leczeniem (kompleksowa terapia przeciwobrzękowa),
• poprawić jakość życia, poprzez regularną aktywność fizyczną lub ćwiczenia, które mogą zmniejszać poziom stresu, poprawiać nastrój i poczucie kontroli nad własnym ciałem.

Ruch jest dziś uważany za jedną z najskuteczniejszych metod wspomagających leczenie onkologiczne! Pamiętaj, że nawet krótki spacer, lekkie ćwiczenia oddechowe lub delikatne ćwiczenia rozciągające mogą istotnie poprawić stan funkcjonalny i nie zawsze musi być to forsująca interwencja.

Rehabilitacja po zakończeniu leczenia

Po zakończeniu leczenia wielu pacjentów zmaga się z długotrwałymi skutkami ubocznymi, takimi jak obrzęk limfatyczny, ograniczona ruchomość, przewlekłe zmęczenie, bóle mięśni i stawów czy osłabienie siły i sprawności. Fizjoterapia pomaga wrócić do codziennych aktywności, poprawia kondycję fizyczną i pośrednio zmniejsza ryzyko nawrotu choroby.

To czas odbudowy – sił, sprawności i pewności siebie. Fizjoterapia pomaga wtedy:

• wrócić do codziennych aktywności,
• przeciwdziałać przewlekłym skutkom leczenia (np. zmęczeniu, bólowi, osłabieniu mięśni),
• zapobiegać i leczyć obrzęki limfatyczne,
• poprawić jakość życia, niezależność i kondycję.

Pamiętaj, by skonsultować się ze specjalistą. Ćwiczenia powinny być dostosowane do potrzeb, możliwości i celów (powinien uwzględnić, czy po leczeniu onkologicznym chcesz wrócić do pracy, opieki nad dziećmi, czy po prostu czuć się dobrze w swoim ciele po zakończonym leczeniu). Rehabilitacja pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty jest kluczowym elementem w kompleksowej opiece nad pacjentem onkologicznym.

Kluczowe obszary rehabilitacji onkologicznej

Aktywność fizyczna i rehabilitacja to ważna część leczenia onkologicznego – na każdym jego etapie. Odpowiednio dobrane ćwiczenia mogą pomóc lepiej przygotować się do terapii, łagodzić jej skutki uboczne, a po zakończeniu leczenia wspierać powrót do sprawności i codziennego życia. Niezależnie od momentu, w którym jesteś – ruch może być Twoim sprzymierzeńcem.

Rehabilitacja fizyczna

• Koncentruje się na poprawie sprawności ruchowej, siły mięśni i koordynacji.
• Często obejmuje ćwiczenia wzmacniające, rozciągające i usprawniające ruchomość stawów, a także trening wytrzymałościowy (spacery, rowerek stacjonarny) oraz masaże, hydroterapię czy ćwiczenia oddechowe.
• Pomaga w powrocie do aktywności codziennej i redukuje ograniczenia wynikające z leczenia (np. po operacjach czy długotrwałych terapiach).

Rehabilitacja psychologiczna

• Wspiera w radzeniu sobie z emocjonalnymi skutkami choroby i leczenia (lęk, przygnębienie, stres).
• Może obejmować psychoterapię indywidualną, spotkania grup wsparcia lub treningi radzenia sobie ze stresem.
• Pomaga w poprawie samopoczucia i ponownym odnalezieniu równowagi życiowej.

Rehabilitacja społeczna

• Dotyczy powrotu do życia towarzyskiego i zawodowego.
• Obejmuje wsparcie w procesie ponownego nawiązywania kontaktów, organizowaniu czasu wolnego, angażowaniu się w działalność społeczną.
• Może wiązać się z doradztwem zawodowym i pomocą w podjęciu pracy po przerwie.

Rehabilitacja fizyczna

Rehabilitacja fizyczna wspomaga codzienne funkcjonowanie i znacząco poprawia Twoją kondycję i samopoczucie. To nie tylko kwestia mięśni i stawów – regularna aktywność pozytywnie wpływa też na psychikę i poczucie niezależności. Co ważne, rehabilitacja nie oznacza forsownych treningów – kluczowa jest regularność, bezpieczeństwo i dostosowanie do Twoich możliwości. Poniżej znajdziesz więcej informacji o tym, jak rehabilitacja fizyczna wspiera powrót do zdrowia po leczeniu onkologicznym.

Jak rehabilitacja fizyczna zwiększa sprawność ruchową?

Po operacjach, chemioterapii czy radioterapii wiele osób odczuwa:

• Osłabienie organizmu i zmniejszenie masy mięśniowej.
• Ograniczenie zakresu ruchu w stawach.
• Spadek kondycji oraz szybkie męczenie się.

Ćwiczenia rehabilitacyjne pomagają

• Odbudować siłę mięśniową i wytrzymałość.
• Poprawić koordynację i równowagę, co ułatwia codzienne funkcjonowanie.
• Zwiększyć samodzielność, dzięki czemu pacjent/pacjentka łatwiej radzi sobie z pracą, obowiązkami domowymi czy aktywnością społeczną.

Przykładowe elementy rehabilitacji fizycznej

• Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające.
• Trening wytrzymałościowy (np. spacery, rower stacjonarny).
• Ćwiczenia oddechowe (pomagające w kontroli stresu i dotlenieniu organizmu).
• Zabiegi fizjoterapeutyczne (np. masaże, hydroterapia) według zaleceń specjalistów.

Korzyści rehabilitacji onkologicznej

• Wzmocnienie siły mięśniowej – po długotrwałym leczeniu pacjenci często doświadczają osłabienia mięśni, zwłaszcza w obrębie nóg, pleców i ramion. Rehabilitacja pozwala na stopniowe wzmocnienie tych partii ciała, co ułatwia powrót do codziennych czynności, takich jak chodzenie, wstawanie czy noszenie przedmiotów.
• Poprawa zakresu ruchu – operacje nowotworowe, szczególnie te związane z usuwaniem części ciała (np. piersi, jelit czy węzłów chłonnych), mogą ograniczać ruchomość stawów i tkanek. Program rehabilitacyjny pomaga w odzyskaniu pełnego zakresu ruchu poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia rozciągające i mobilizujące.
• Redukcja bólu – ćwiczenia rehabilitacyjne, takie jak terapia manualna, rozciąganie czy specjalistyczne masaże, mogą pomóc w redukcji bólu oraz napięcia mięśniowego. To szczególnie istotne dla pacjentów, którzy doświadczają bólu związanego z leczeniem lub samą chorobą.
• Zwiększenie wytrzymałości i kondycji – rehabilitacja nie tylko poprawia siłę, ale także wytrzymałość organizmu, dzięki czemu pacjenci mogą stopniowo zwiększać poziom aktywności fizycznej. Ćwiczenia aerobowe, takie jak chodzenie, pływanie czy jazda na rowerze, są często wprowadzane w programy rehabilitacyjne.
• Poprawa jakości życia – regularna aktywność fizyczna ma ogromny wpływ na samopoczucie psychiczne. Ćwiczenia mogą zmniejszać poziom stresu, poprawiać nastrój i poczucie kontroli nad własnym ciałem. Pacjenci odczuwają większą energię i motywację do codziennych aktywności, co pozytywnie wpływa na ich ogólne zdrowie i życie społeczne.

Rodzaje rehabilitacji

• Rehabilitacja ruchowa – Ćwiczenia mające na celu poprawę siły i zakresu ruchu w zależności od potrzeb pacjenta/-ki.
• Fizjoterapia oddechowa – Ćwiczenia ukierunkowane na poprawę wydolności układu oddechowego, szczególnie ważne po leczeniu nowotworów płuca czy w przypadku osłabienia wydolności organizmu.
• Redukcja bólu – ćwiczenia rehabilitacyjne, takie jak terapia manualna, rozciąganie czy specjalistyczne masaże, mogą pomóc w redukcji bólu oraz napięcia mięśniowego. To szczególnie istotne dla pacjentów, którzy doświadczają bólu związanego z leczeniem lub samą chorobą.
• Rehabilitacja w wodzie – rehabilitacja nie tylko poprawia siłę, ale także wytrzymałość organizmu, dzięki czemu pacjenci mogą stopniowo zwiększać poziom aktywności fizycznej. Ćwiczenia aerobowe, takie jak chodzenie, pływanie czy jazda na rowerze, są często wprowadzane w programy rehabilitacyjne.

Kim jest fizjoterapeuta onkologiczny?

Fizjoterapeuta specjalizujący się w pracy z pacjentami onkologicznymi pełni niezwykle ważną rolę w rehabilitacji i wspomaganiu powrotu pacjenta/-ki do pełnej sprawności fizycznej. Jego zadaniem jest nie tylko pomoc w fizycznym odzyskaniu sił, ale także wsparcie emocjonalne pacjenta w trudnym czasie leczenia i rehabilitacji.

Zadania fizjoterapeuty onkologicznego

• Ocena stanu pacjenta/-ki – fizjoterapeuta przeprowadza dokładną ocenę stanu zdrowia pacjenta/-ki, uwzględniając wszystkie aspekty leczenia onkologicznego, takie jak rodzaj choroby, stosowane terapie, poziom sprawności fizycznej, oraz obecność jakichkolwiek ograniczeń fizycznych. Na tej podstawie dobiera odpowiedni plan rehabilitacji.
• Opracowanie indywidualnego planu rehabilitacji – na podstawie oceny fizjoterapeuta dostosowuje program ćwiczeń do indywidualnych potrzeb pacjenta/-ki. Program może obejmować ćwiczenia wzmacniające, poprawiające zakres ruchu, a także ćwiczenia oddechowe czy ukierunkowane na zwiększenie wytrzymałości.
• Pomoc w regeneracji po leczeniu – po zakończeniu leczenia onkologicznego, pacjent może potrzebować pomocy w regeneracji organizmu. Fizjoterapeuta pomaga w powrocie do sprawności po operacjach, chemioterapii czy radioterapii, dbając o to, aby proces rehabilitacji był bezpieczny i skuteczny.
• Wsparcie w walce z objawami ubocznymi leczenia – leczenie raka często wiąże się z różnymi efektami ubocznymi, takimi jak bóle, osłabienie mięśniowe, zmiany w postawie ciała, czy zaburzenia równowagi. Fizjoterapeuta pomaga pacjentom radzić sobie z tymi problemami poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia, terapie manualne, czy urządzenia wspomagające.
• Edukacja pacjenta/-ki – fizjoterapeuta nie tylko przeprowadza ćwiczenia, ale także edukuje pacjenta/-ki na temat dbania o swoje zdrowie fizyczne. Uczy jak wykonywać ćwiczenia w domu, jak dbać o postawę, jak rozpoznać objawy związane z problemami mięśniowo-szkieletowymi oraz jak radzić sobie z bólami czy zmniejszoną mobilnością.
• Wsparcie psychiczne – rehabilitacja onkologiczna to także wsparcie psychiczne. Fizjoterapeuta stwarza przestrzeń do rozmów o trudnościach związanych z leczeniem, pomagając pacjentowi zrozumieć proces rehabilitacji oraz wytrwać w wysiłku poprawy sprawności.

Fizjoterapeuta onkologiczny jest ważnym członkiem zespołu medycznego, który pomaga pacjentom odzyskać kontrolę nad swoim ciałem po leczeniu onkologicznym. Dzięki jego wsparciu pacjenci mogą szybciej wrócić do aktywności, poprawić jakość życia i zmniejszyć skutki uboczne leczenia. Rehabilitacja pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty jest kluczowym elementem w kompleksowej opiece nad pacjentem onkologicznym.

Dlaczego rehabilitacja jest tak ważna?

Rehabilitacja o nie tylko sposób na poprawę sprawności fizycznej, ale też na lepsze samopoczucie i odzyskanie kontroli nad codziennością. Dobrze zaplanowana rehabilitacja może znacząco podnieść komfort życia w trakcie leczenia oraz przyspieszyć powrót do formy po jego zakończeniu. Niezależnie od tego, czy pacjent/pacjentka zmaga się z bólem, zmęczeniem, czy trudnościami w poruszaniu się – odpowiednie wsparcie potrafi zrobić ogromną różnicę. Ważne, by nie czekać – im wcześniej rehabilitacja zostanie wdrożona (oczywiście za zgodą lekarza), tym lepsze efekty można osiągnąć. Poniżej znajdziesz informacje, dlaczego warto potraktować ją jako integralną część leczenia i co konkretnie może dać Ci ten proces.

Co daje rehabilitacja?

• Wspiera szybki powrót do normalnego życia po zakończeniu terapii oraz na większy komfort w trakcie leczenia
• Zmniejsza ryzyko długotrwałych skutków ubocznych, np. osłabienia mięśni, ograniczonego zakresu ruchu czy problemów z kondycją.
• Pomaga przywrócić niezależność w codziennych czynnościach i aktywnościach.

Rehabilitacja onkologiczna nie ogranicza się wyłącznie do gimnastyki czy psychoterapii – to całościowe spojrzenie na zdrowie i powrót do jak najbardziej aktywnego życia. Regularne i dobrze zaplanowane działania rehabilitacyjne zwiększają szansę na odzyskanie pełnej sprawności, poprawiają nastrój oraz pozwalają pacjentom/pacjentkom zbudować nową jakość życia po chorobie.