Pomoc prawna

    Choroba nowotworowa to nie tylko wyzwanie zdrowotne, ale również zderzenie z wieloma kwestiami prawnymi. Artykuł ten ma na celu przybliżenie praw pacjenta onkologicznego, zwłaszcza w kontekście dostępu do opieki zdrowotnej, pracy czy ubezpieczeń. Wskazówki zawarte w tekście pomogą zrozumieć, jak skutecznie korzystać z przysługujących uprawnień oraz jak radzić sobie z problemami prawnymi, które mogą pojawić się podczas leczenia.

    Data aktualizacji: 2025-05-11

    • Kobieta i meżczyzna podczas rozmowy z doradcą

    Pomoc prawna

    Nie tylko leczenie – Twoje prawa w chorobie nowotworowej

    Choroba nowotworowa często wiąże się z koniecznością zmierzenia się z różnymi aspektami prawnymi, które mogą dotyczyć dostępu do świadczeń zdrowotnych, pracy zawodowej, ubezpieczeń czy wsparcia socjalnego. Wykracza ona poza kwestie zdrowotne i często wymaga rozwiązania problemów prawnych.

    Wsparcie prawne jest istotne, aby:

    • Uzyskać pełny dostęp do świadczeń zdrowotnych i socjalnych.
    • Chronić swoje prawa jako pacjenta/-ki, pracownika/cy lub obywatela/ki.
    • Uniknąć nieporozumień i trudności wynikających z nieznajomości przepisów.

    Zakładka Wsparcie prawne została stworzona, aby pomóc pacjentom/-kom onkologicznym i ich rodzinom zrozumieć przysługujące im prawa oraz odnaleźć się w złożonym systemie prawnym.

    Prawa i obowiązki pacjenta onkologicznego w Polsce

     

    Definicja pacjenta

    Słowo „pacjent" pochodzi od angielskiego „patient", co oznacza osobę cierpliwą. W polskim prawie pacjent/-ka to osoba, która:

    • Zwraca się o udzielenie świadczeń zdrowotnych
    • Korzysta ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot leczniczy lub osobę wykonującą zawód medyczny

    Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje pacjenta/-kę prościej – to każda osoba, która, korzysta z opieki zdrowotnej, niezależnie czy jest zdrowy/-a czy chory/-a.

    Konstytucja RP gwarantuje każdemu/-ej obywatelowi/ce prawo do ochrony życia i zdrowia. Oznacza to, że pacjent/-ka powinien/powinna:

    • Być właściwie traktowany/-a przez personel medyczny
    • Znać swoje prawa i wiedzieć, jak się ich domagać
    • Warto pamiętać, że pacjenci mają nie tylko prawa, ale i obowiązki.

    Prawa pacjenta

    Każdy z nas jako pacjent/-ka ma określone prawa, które gwarantuje Konstytucja oraz szereg ustaw regulujących sferę zdrowia. Do najważniejszych praw zaliczamy

    • Treść

      Pacjent/ka ma prawo do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Pomoc powinna być udzielona zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.

      Jeżeli są ograniczenia w dostępie do świadczeń, musisz mieć możliwość skorzystania z rzetelnej listy oczekujących, która jest oparta na sprawiedliwych zasadach oraz podstawach medycznych (tzw. kolejki oczekujących).

      W sytuacji nagłego zagrożenia zdrowia lub życia, masz prawo do natychmiastowej pomocy medycznej.

      W przypadku wątpliwości pojawiających się w trakcie procesu diagnostycznego lub propozycji metody leczenia, możesz żądać, aby lekarz skonsultował się z innym specjalistą albo zwołał konsylium lekarskie, zaś położna lub pielęgniarka zasięgnęła opinii innej położnej bądź pielęgniarki. Jeżeli lekarz odmówi, ten fakt powinien zostać odnotowany w indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta/-ki.

    • Treść

      W czasie całego postępowania diagnostycznego, leczniczego lub innych działaniach terapeutycznych realizowanych przez lekarza czy podmiot leczniczy pacjent/-ka ma prawo do informacji, które będą przekazane dla niego/niej w sposób zrozumiały, przystępny co do stanu zdrowia, jak też, na czym będą polegały przeprowadzane zabiegi i badania oraz w jakim celu przyjmowane dane leki i np. jakie są ich skutki uboczne. Również musi być poinformowany/-a o ewentualnych następstwach podjętych działań leczniczych.

      W ramach tego prawa pacjent/-ka może zrezygnować z prawa do tych informacji. Konieczne wówczas jest dokładne określenie zakresu informacji, jakich nie chce się uzyskiwać.

      Należy pamiętać, że to pacjent/-ka decyduje, komu i w jakim zakresie przekazywane są informacje o jego/jej stanie zdrowia. Pacjent/ka ma prawo do decyzji, że zastrzega sobie, by w placówce medycznej nie udzielano informacji nikomu.

    • Treść

      Tajemnica informacji daje prawo do ochrony danych i utrzymania w tajemnicy informacji na temat stanu zdrowia, przebiegu leczenia, jak też życia prywatnego, rodzinnego i zawodowego. Złamanie tajemnicy lekarskiej jest możliwe, gdy może ona powodować niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia pacjenta/-ki i innych osób.

    • Treść

      Pacjent/ka lub jego/jej przedstawiciel/ka ustawowy/-a, lub opiekun/ka faktyczny/-a ma prawo zgłaszania osobom wykonującym zawód medyczny, prezesowi/prezesce Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych lub podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie produktu leczniczego do obrotu działania niepożądanego produktu leczniczego.

    • Treść

      Po przekazaniu przez lekarza informacji o stanie zdrowia, pacjent/-ka wyraża bądź nie wyraża zgody na przeprowadzenie badania.
      Oddzielne zgody wyrażane są na pobyt w szpitalu oraz na wszystkie inne badania i świadczenia medyczne. Zgoda może być wyrażona ustnie, pisemnie albo poprzez takie zachowanie, które nie budzi wątpliwości co do tego, jaką decyzję podejmuje pacjent/-ka.

      Uwaga! Pisemna zgoda jest wymagana w przypadku zabiegu operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko.

      Warto wiedzieć: Jeśli dziecko w wieku 16 – 18 lat nie zgadza się na udzielenie świadczenia zdrowotnego, a jego przedstawiciel/ka ustawowy/-a (np. rodzic) ma odmienne zdanie, to odpowiedni sąd podejmie w tej sprawie ostateczną decyzję.

    • Treść

      Bardzo ważnym prawem w trakcie wszystkich procedur świadczonych w placówkach medycznych jest prawo do poszanowania godności i intymności podczas otrzymywania świadczeń zdrowotnych. Co za tym idzie, w trakcie udzielania pomocy medycznej powinny być obecne tylko te osoby, które są przy tym niezbędne. Obecność innych osób, w tym wykonujących zawód medyczny i studentów/-ek uczelni medycznych, wymaga zgody pacjenta/-ki i zgody lekarza, który udziela świadczenia.

      Prawo do poszanowania intymności i godności dotyczy również przygotowania się do badania lub zabiegu w osobnym miejscu, tak aby były zapewnione warunki, które dają poczucie intymności i bezpieczeństwa psychicznego. Jeżeli pacjent/-ka jest unieruchomiony/-a w łóżku lub obłożnie chory/-a i przebywa na w sali wieloosobowej, badanie powinno być przeprowadzone za parawanem. Natomiast lekarz nie powinien/powinna omawiać stanu zdrowia pacjenta/-ki i zadawać intymnych pytań w obecności innych pacjentów/-ek.

      Prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do godnego umierania – czyli prawo do tego, by ból i cierpienie zostały złagodzone.

    • Treść

      Prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej stanu zdrowia oraz udzielonych świadczeń gwarantuje udostępnienie jej bez zbędnej zwłoki w postaci odpisu, kopii lub wyciągu pacjentowi/-ce lub osobie przez pacjenta/-kę upoważnionej. Zgodnie z przepisami (m.in. znowelizowany art. 26 ustawy o prawach pacjenta oraz art. 40 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty), placówka medyczna poza dotychczas uprawnionymi osobami (czyli osobami upoważnionymi przez pacjenta/-kę za życia oraz przedstawicielem/-ką ustawowym/ą) dokumentację medyczną ma obowiązek udostępniać osobie bliskiej, chyba że udostępnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska lub sprzeciwił/a się temu za życia pacjent/-ka.

      Sprzeciw złożony przez pacjenta/-kę lub osobę bliską musi zostać dołączony do dokumentacji medycznej. Jeżeli został zgłoszony ustnie – należy odnotować ten fakt również w dokumentacji medycznej.

      Uwaga: Szpital lub przychodnia przechowuje dokumentację medyczną przez 20 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu.

    • Treść

      Pacjent/ka ma prawo sprzeciwić się opinii albo orzeczeniu, które wydał lekarz o stanie zdrowia, jeśli ma to wpływ na prawa lub obowiązki wynikające z przepisów prawa. Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, za pośrednictwem tego ostatniego. Czynność tę należy wykonać w ciągu 30 dni od wydania opinii albo orzeczenia.

      Warto wiedzieć: Taki sprzeciw może wnieść w imieniu pacjenta/-ki również przedstawiciel/-ka ustawowy/-a.

    • Treść

      Niezależnie od tego, czy pacjent/-ka przebywa w szpitalu, uzdrowisku, czy zakładzie opiekuńczo-leczniczym, ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami. Nie można kontaktu utrudniać, ale placówka zdrowotna ma prawo określić czas i miejsce kontaktu.

    • Treść

      Pacjent/ka ma prawo do bezpośredniego kontaktu z duchownym/ą wyznawanej religii. Przebywanie w szpitalu nie może być powodem ograniczenia tego prawa. Jeżeli w szpitalu organizowane są spotkania z duchownym/ą lub obrzędy religijne, pacjent/-ka ma prawo w nich uczestniczyć, jeśli tylko wyrazi taką chęć. Poza pewnymi wyjątkami, np. epidemiologicznymi, szpital nie może ograniczyć odwiedzin duchownego/ej w szpitalu lub przyjmowania przez pacjenta/-kę sakramentów.

      Prawo do opieki duszpasterskiej przysługuje każdej osobie niezależnie od wieku i jest szczególnie ważne w przypadku chorych, także tych hospitalizowanych czy przebywających w zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych.

    • Treść

      Zgodnie z przepisami prawa pacjent/-ka przebywający/-a w całodobowej placówce medycznej ma prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie. Koszty realizacji tego prawa ponosi szpital, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

      Szpital ma obowiązek realizacji prawa pacjenta/-ki do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie. Pacjent/ka natomiast nie musi z tego prawa skorzystać, ani też nie może być w jakikolwiek sposób zmuszany/-a do złożenia rzeczy wartościowych do depozytu.

      Powyższe prawa są ogólne i dotyczą każdej placówki, w której pacjent/-ka ma udzielane świadczenia medyczne. W zależności od tego, gdzie korzystamy z przysługujących nam świadczeń zdrowotnych, mamy dodatkowe, określone uprawnienia.

    • Treść

      Każda osoba ubezpieczona może leczyć się bezpłatnie w placówkach, które mają podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Możesz leczyć się tam, gdzie chcesz, nie obowiązuje rejonizacja. Każdy/-a obywatel/-ka ma prawo wybrać lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarkę i położną. W obu wypadkach w ciągu roku kalendarzowego możesz trzykrotnie i bezpłatnie zmienić swoją decyzję.

      Rejestracji do lekarza można dokonać osobiście, przez osoby trzecie lub telefonicznie lub poprzez e-rejestrację. Rejestracja nie ma prawa wyznaczać określonego dnia na zapis do konkretnego lekarza. Do specjalisty można zapisać się w każdej przychodni, która ma kontrakt z NFZ. Skierowanie wystawi lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jeżeli uzna, że jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta/-ki.

      Bez skierowania możesz skorzystać z porady: ginekologa i położnika, dentysty, wenerologa, onkologa oraz psychiatry.

      Warto wiedzieć: Aby skorzystać z bezpłatnej pomocy, należy potwierdzić prawo do bezpłatnych świadczeń. Do weryfikacji niezbędny jest numer PESEL i okazanie dowodu osobistego lub inny dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość. Jeśli system nie zweryfikuje, trzeba przedstawić dowód potwierdzający ubezpieczenie, np. druk RMUA. Jeśli pacjent/-ka go nie posiada ze sobą, można złożyć pisemne oświadczenie o prawie do bezpłatnej opieki medycznej.

    • Treść

      Pacjent/ka ma prawo do leczenia szpitalnego na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza (w tym lekarza, który nie jest lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego). Do szpitala należy zabrać dowód tożsamości i numer e-skierowania.

      W nagłym przypadku, lub w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia nie jest wymagane skierowanie.

      Zmiana ustalonego terminu zabiegu może nastąpić tylko w wyjątkowych sytuacjach, których nie można było wcześniej przewidzieć. W takiej sytuacji szpital musi powiadomić i podać przyczynę.

      Jeśli szpital wyczerpał limity NFZ na dany rok, powinien poinformować, kiedy rozpoczynają się nowe zapisy. Możesz też szukać miejsca w innym szpitalu. Na stronie oddziału wojewódzkiego NFZ w zakładce „lista oczekujących na świadczenia opieki zdrowotnej" wpisując nazwę zabiegu – wyświetli się lista placówek, wraz z liczbą osób oczekujących i przybliżonym terminem wykonania zabiegu.

      Warto wiedzieć: W sytuacji natychmiastowej konieczności leczenia w placówce medycznej lub z uwagi na schorzenia narządu ruchu przysługuje pacjentowi/-ce bezpłatny transport do placówki, w której będą udzielane świadczenia medyczne, z którą NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

      Również pacjentowi/-ce przysługuje prawo do wypisania się ze szpitala na własne żądanie. Wcześniej jednak lekarz ma obowiązek w jasny sposób poinformować o przewidzianych konsekwencjach takiej decyzji.

    Obowiązki pacjenta/-ki

    Pacjent/-ka ma nie tylko prawa, ale i obowiązki. Wynikają one m.in. z przepisów prawnych, rozporządzeń i regulaminów obowiązujących w poszczególnych zakładach opieki zdrowotnej, obowiązku dbania o własne zdrowie i nie narażania zdrowia innych oraz ogólnych zasad współżycia społecznego. Każdy/-a z nas powinien/powinna:

    • Dbać o własne zdrowie, m.in. poprzez profilaktykę zdrowotną.
    • Interesować się swoim zdrowiem i brać udział w leczeniu dolegliwości.
    • Przestrzegać zaleceń lekarza i pozostałego personelu medycznego, które dotyczą diagnostyki, leczenia, rehabilitacji, a nawet zmiany trybu życia.
    • Stosować się do wszystkich zaleceń i wskazówek personelu medycznego.
    • Nie opuszczać w trakcie hospitalizacji budynku szpitala bez wyraźnej zgody lekarz prowadzącego  leczenie lub lekarza dyżurnego.
    • Szanować godność innych pacjentów/-ek, przestrzegać ich prawa do prywatności i poufności informacji, które ich dotyczą.
    • Dbać o właściwą higienę osobistą.
    • Przestrzegać przepisów porządkowych, które obowiązują w danym zakładzie opieki zdrowotnej (np. zakazu palenia, zażywania środków odurzających, zachowania ciszy, przestrzegania rozkładu dnia, bezpieczeństwa przeciwpożarowego itp.).
    • Nie narażać zdrowia innych pacjentów/-ek (np. przez zakażenie).
    • Przestrzegać zaleceń personelu medycznego, zwłaszcza dotyczących korzystania z telefonów komórkowych w placówce. Telefony komórkowe mogą zakłócać pracę niektórych urządzeń medycznych, dlatego ważne jest stosowanie się do instrukcji personelu w tej kwestii.
    • Szanować mienie placówki medycznej.

    Naruszenie praw pacjenta – co zrobić?

    Domagaj się respektowania swoich praw. Jeśli któreś z praw zostanie naruszone, pacjent/-ka ma prawo złożenia skargi. W zależności od sytuacji, kierujemy ją do jednej z poniższych instytucji.

    Do kierownika/czki oddziału, na którym pracuje specjalista/-tka.

    Każdy publiczny zakład opieki zdrowotnej ma obowiązek opracować regulamin porządkowy, w którym muszą się znaleźć nie tylko zasady organizacji placówki, ale też przysługujące pacjentowi/-ce prawa. Regulamin powinien być umieszczony w widocznym miejscu wraz z informacją, kiedy, w jakich godzinach i komu należy zgłaszać skargi i wnioski. Zażalenie na personel medyczny składa się u bezpośrednich przełożonych.
    Po godz. 15.00, a także w niedziele, święta i dni wolne od pracy, skargi i wnioski dotyczące kadry można składać głównemu lekarzowi dyżurnemu szpitala.

    Do Narodowego Funduszu Zdrowia i właściwego konsultanta wojewódzkiego

    Zażalenie lub skargę, w przypadku zastrzeżeń na sposób udzielania świadczeń przez placówkę medyczną (np. pominięcie w kolejce do zabiegu) do Narodowego Funduszu Zdrowia. Pismo należy adresować do Działu Skarg i Wniosków oddziału wojewódzkiego NFZ (wykaz adresów znajduje się na stronie centrali: www.nfz.gov.pl).

    Natomiast skargę na sposób udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej przez lekarza można złożyć do właściwego konsultanta wojewódzkiego. Wykaz znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia: www.mz.gov.pl. Ważne jest, aby pismo złożyć właściwemu konsultantowi/ce ze względu na dziedzinę medycyny, którą reprezentuje nierzetelny lekarz.

    Do okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej

    W przypadku, gdy pacjent/-ka uważa, że lekarza wykazał brak należytej staranności, albo nieetycznie się zachował, może złożyć zażalenie do okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej. Rzecznik ma siedzibę przy każdej okręgowej izbie lekarskiej. Jeśli uzna, że zażalenie jest uzasadnione, kieruje sprawę do rozpatrzenia przez właściwy sąd okręgowy. Skierowanie sprawy do rzecznika odpowiedzialności zawodowej nie wyklucza sądowej drogi dochodzenia roszczeń.

    Jeśli pacjent/-ka nie zgadza się z wyrokiem okręgowego sądu lekarskiego może się odwołać do Naczelnego Sądu Lekarskiego. Odwołanie należy złożyć w ciągu 14 dni od daty doręczenia wyroku okręgowego sądu lekarskiego. Tak samo może postąpić oskarżony przez pacjenta/-kę lekarz.

    Do Rzecznika Praw Pacjenta

    Skargę do Rzecznika Praw Pacjenta składa się, gdy doszło do naruszenie praw pacjenta, lekarza nie udzielił ci przystępnej informacji o stanie zdrowia i leczeniu, nie może pacjenta/-ka otrzymać kopii swojej dokumentacji czy przed operacją nie poinformowano o zabiegu i możliwych następstwach. Skargę do RPP można przesłać pocztą lub e-mailem na adres podany na stronie internetowej rzecznika: www.bpp.gov.pl.

    Do komisji ds. orzekania o błędach medycznych

    Do komisji należy złożyć skargę, gdy pacjenta/-ka został/a poszkodowany/-a w trakcie leczenia. Komisja działa przy urzędzie wojewódzkim właściwym dla siedziby placówki medycznej. Wniosek taki może też złożyć przedstawiciel/ka ustawowy/-a lub spadkobierca/czyni. Formularz wniosku udostępniony jest na stronie urzędu wojewódzkiego. Do wniosku należy dołączyć dokumentację medyczną.

    Do sądu

    Zawsze można skierować sprawę do sądu cywilnego. Pozew składa się we właściwym ze względu na adres zamieszkania sądzie rejonowym lub okręgowego. Roszczenia przeciw podmiotowi leczniczemu, w którym doszło do śmierci pacjenta/ki, może zgłosić do sądu także rodzina zmarłego/ej.

    Prawo pracy a choroba nowotworowa

    Choroba nowotworowa wpływa nie tylko na zdrowie fizyczne i psychiczne, ale także na życie zawodowe pacjenta/ki. Pracownicy/e, którzy/e zmagają się z nowotworem, często mają wiele pytań dotyczących swoich praw pracowniczych, ochrony przed zwolnieniem, możliwości korzystania ze świadczeń chorobowych oraz powrotu do pracy po zakończeniu leczenia. Niniejszy tekst przedstawia najważniejsze informacje, które pomogą pacjentom/kom onkologicznym zrozumieć ich prawa w kontekście relacji z pracodawcą.

    Ochrona pracownika/cy w czasie choroby

    • Zwolnienie lekarskie (L4) i ochrona przed zwolnieniem – pracownik/ca przebywający/-a na zwolnieniu lekarskim jest chroniony/-a przed zwolnieniem z pracy. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w okresie trwania zwolnienia, chyba że zakład pracy ogłosi upadłość lub likwidację.
Okres ochronny trwa maksymalnie 182 dni (lub 270 dni w przypadku gruźlicy lub innych szczególnych przypadków).
    • Świadczenie rehabilitacyjne – po zakończeniu okresu zwolnienia lekarskiego, jeśli pacjenta/-ka wciąż nie jest zdolny/-a do pracy, może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Trwa ono maksymalnie 12 miesięcy i zapewnia dodatkowy czas na leczenie lub rehabilitację.

    Wynagrodzenie i świadczenia w czasie choroby

    • Wynagrodzenie chorobowe – pracownikowi/cy przysługuje wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy (lub 14 dni, jeśli pracownik/ca ma ukończone 50 lat). Wynagrodzenie to wynosi 80% podstawy wynagrodzenia, chyba że regulamin zakładowy przewiduje wyższe stawki.
    • Zasiłek chorobowy – po upływie 33 dni (lub 14 dni w przypadku starszych pracowników/c), pracownikowi/cy przysługuje zasiłek chorobowy wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Wynosi on 80% podstawy wynagrodzenia, a w przypadku pobytu w szpitalu – 70%.
    • Świadczenie rehabilitacyjne – po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pracownik/ca może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Jest ono przyznawane na podstawie decyzji lekarza orzecznika ZUS i wynosi 90% podstawy wynagrodzenia przez pierwsze trzy miesiące, a następnie 75%.

    Powrót do pracy po leczeniu

    Powrót do pracy po zakończeniu leczenia onkologicznego jest ważnym etapem w procesie rekonwalescencji. Pracownik/ca ma prawo do wsparcia pracodawcy w procesie ponownej adaptacji zawodowej.

    • Badania kontrolne – po długotrwałej niezdolności do pracy (trwającej ponad 30 dni) pracownik / pracowniczka jest zobowiązany/-a do przeprowadzenia badań kontrolnych u lekarza medycyny pracy, który oceni zdolność do wykonywania obowiązków.
    • Dostosowanie warunków pracy – jeśli stan zdrowia pacjenta/ki po leczeniu wymaga zmian w warunkach pracy, pracodawca powinien dostosować stanowisko do jego/jej potrzeb. Może to obejmować:
      • Skrócenie czasu pracy.
      • Zmianę rodzaju obowiązków.
    • Przystosowanie stanowiska pracy do ograniczeń fizycznych.
    • Elastyczne formy zatrudnienia – pracownik/ca może wnioskować o zmniejszenie wymiaru czasu pracy, pracę zdalną lub inne elastyczne formy zatrudnienia, które umożliwią łagodniejszy powrót do aktywności zawodowej.

    Rozwiązanie umowy o pracę z powodu choroby

    • Przedłużająca się niezdolność do pracy – jeśli pracownik/ca po wyczerpaniu okresu ochronnego (zwolnienia lekarskiego i świadczenia rehabilitacyjnego) wciąż nie jest zdolny/-a do pracy, pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę. Wymaga to jednak formalnego zakończenia okresu ochronnego.
    • Renta z tytułu niezdolności do pracy – w przypadku trwałej lub czasowej niezdolności do pracy pacjenta/-ka może ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Decyzję o przyznaniu renty podejmuje lekarz orzecznik orzeczniczka ZUS.

    Prawa pracownika/cy w trakcie leczenia i rehabilitacji

    • Urlopy związane z chorobą – pracownik/ca może korzystać z urlopu na leczenie, np. w ramach zwolnienia lekarskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego. W szczególnych przypadkach może skorzystać z urlopu bezpłatnego, jeśli wymaga tego sytuacja zdrowotna.
    • Dyskryminacja – pracownik/ca z chorobą nowotworową jest chroniony/-a przed wszelkimi formami dyskryminacji. Pracodawca nie może podejmować działań, które pogarszają sytuację pracownika/cy z powodu jego/jej stanu zdrowia.

    Prawo pracy zapewnia pacjentom/kom onkologicznym szereg zabezpieczeń, które mają chronić ich w trakcie leczenia oraz ułatwić powrót do życia zawodowego. Zrozumienie swoich praw, takich jak ochrona przed zwolnieniem, prawo do świadczeń chorobowych czy możliwość dostosowania warunków pracy, pozwala pacjentom/kom czuć się pewniej w relacjach z pracodawcą. W przypadku wątpliwości warto skorzystać z pomocy prawnej, aby uzyskać odpowiednie wsparcie w trudnym okresie.

    Jak uzyskać wsparcie prawne?

    W Polsce istnieją liczne inicjatywy umożliwiające pacjentom onkologicznym skorzystanie z bezpłatnej pomocy prawnej:

    Lokalne punkty bezpłatnej pomocy prawnej

    Organizowane przez gminy i powiaty. W takich punktach można uzyskać porady dotyczące:

    • Praw pacjenta.
    • Świadczeń socjalnych.
    • Sporządzania dokumentów, takich jak wnioski o świadczenia czy odwołania.
    • Problemów związanych z prawem pracy.

    Informacje o lokalizacji punktów znajdziesz na stronie internetowej Twojego urzędu gminy lub powiatu.

    Fundacje i organizacje pozarządowe

    Wiele organizacji wspierających pacjentów onkologicznych oferuje porady prawne. Organizacje te mogą pomóc w kwestiach formalnych, a także skierować do specjalistycznych instytucji.

    Rzecznik Praw Pacjenta

    Biuro Rzecznika Praw Pacjenta oferuje pomoc prawną i wsparcie w rozwiązywaniu problemów związanych z dostępem do świadczeń medycznych. Można skontaktować się z nimi poprzez infolinię: 800 190 590.

    https://www.gov.pl/web/rpp/telefoniczna-informacja-pacjenta

    Specjalistyczne porady prawne

    Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) - dla pacjentów mających trudności w relacjach z pracodawcą, PIP oferuje porady w zakresie prawa pracy, ochrony przed zwolnieniem oraz praw związanych z chorobą.

    https://www.pip.gov.pl/kontakt/glowny-inspektorat

    Ośrodki pomocy społecznej (OPS)

    OPS mogą pomóc w ubieganiu się o wsparcie finansowe i socjalne, takie jak zasiłki czy świadczenia rehabilitacyjne.

    Porady prawne online

    Wiele organizacji i kancelarii oferuje wsparcie prawne zdalnie, za pośrednictwem e-maila lub wideokonferencji. To szczególnie korzystna opcja dla osób, które mają ograniczoną mobilność.

    Uzyskanie wsparcia prawnego to kluczowy krok w radzeniu sobie z wyzwaniami, jakie stawia choroba nowotworowa. W Polsce pacjenci onkologiczni mają dostęp do wielu bezpłatnych form pomocy prawnej, które mogą pomóc w walce o swoje prawa i świadczenia. W razie potrzeby nie wahaj się skorzystać z dostępnych zasobów – zrozumienie swoich praw to ważny krok na drodze do lepszego wsparcia i komfortu w trudnym czasie.

    Często zadawane pytania

    • Treść

      Tak, leczenie onkologiczne w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) jest bezpłatne. Obejmuje ono diagnostykę, hospitalizację, chemioterapię, radioterapię i inne terapie zalecane w Twoim przypadku. W przypadku niektórych leków lub terapii niestandardowych, konieczne może być złożenie wniosku o indywidualne finansowanie.

    • Treść

      Pacjenci/tki onkologiczni/e mogą ubiegać się o różne formy wsparcia finansowego, w tym:

      • Zasiłek chorobowy – do 182 dni.
      • Świadczenie rehabilitacyjne – po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, maksymalnie na 12 miesięcy.
      • Renta z tytułu niezdolności do pracy – jeśli choroba uniemożliwia kontynuację zatrudnienia.
      • Zasiłki pielęgnacyjne lub świadczenia rodzinne – dla osób wymagających opieki.
    • Treść

      Tak, pacjenci/tki onkologiczni/e mają prawo do refundacji leków stosowanych w terapii nowotworowej, które znajdują się na liście leków refundowanych NFZ. W przypadku terapii niestandardowych lekarz prowadzący może wystąpić o refundację na indywidualnych warunkach.

    • Treść

      Jako pacjent/-ka masz prawo do:

      • Pełnej informacji o stanie swojego zdrowia, planie leczenia i możliwych skutkach ubocznych.
      • Intymności i godności podczas pobytu w szpitalu.
      • Odmowy leczenia – jeśli nie zgadzasz się na proponowaną terapię, masz prawo ją odrzucić.
      • Obecności osoby bliskiej – w trakcie hospitalizacji możesz wyznaczyć osobę, która będzie Ci towarzyszyć.
    • Treść

      Nie, w trakcie zwolnienia lekarskiego (L4) pracodawca nie może Cię zwolnić. Okres ochronny trwa maksymalnie 182 dni, a w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego – do 12 miesięcy. Po zakończeniu leczenia pracodawca ma obowiązek umożliwić Ci powrót do pracy, zgodnie z Twoim stanem zdrowia.

    • Treść

      Aby ubiegać się o rentę, należy:

      • Udać się do lekarza orzecznika ZUS, który oceni stopień niezdolności do pracy.
      • Złożyć wniosek do ZUS z kompletem wymaganych dokumentów (zaświadczenia lekarskie, dokumentacja medyczna, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu).
      • Po pozytywnej decyzji otrzymasz świadczenie na czas określony lub nieokreślony, w zależności od Twojego stanu zdrowia.
    • Treść

      Tak, w Polsce dostępna jest bezpłatna pomoc prawna w:

      • Punktach pomocy prawnej organizowanych przez gminy i powiaty.
      • Fundacjach onkologicznych.
      • Biurze Rzecznika Praw Pacjenta, które pomaga rozwiązywać problemy związane z dostępem do leczenia.
    • Treść

      Jeśli odmówiono Ci leczenia, masz prawo:

      • Skontaktować się z Biurem Rzecznika Praw Pacjenta: 800 190 590.
      • Złożyć pisemną skargę do dyrektora/ki placówki medycznej.
      • W ostateczności skierować sprawę do sądu lub zgłosić ją do wojewódzkiego oddziału NFZ.
    • Treść

      Pacjenci/tki onkologiczni/e mogą korzystać z ulg, takich jak:

      • Ulgowe przejazdy publiczne (np. pociągi, autobusy).
      • Zwolnienie z opłat za wydanie orzeczenia o niepełnosprawności.
      • Ulga rehabilitacyjna w rocznym rozliczeniu PIT, jeśli ponosisz koszty związane z leczeniem lub rehabilitacją.
    • Treść

      Możesz skorzystać z:

      • Biura Rzecznika Praw Pacjenta: www.rpp.gov.pl
      • Państwowej Inspekcji Pracy (PIP): www.pip.gov.pl
      • Fundacji wspierających pacjentów onkologicznych lista fundacji znajduje się tutaj [dodać!!!!]