Najczęściej wykonywana jest biopsja aspiracyjna endometrium, która jest prostym, szybkim i mało inwazyjnym zabiegiem przeprowadzanym w warunkach ambulatoryjnych (bez konieczności pobytu w szpitalu). Jest ona bardzo skuteczna w diagnozowaniu raka endometrium, charakteryzując się wysoką czułością, zwłaszcza u kobiet po menopauzie. Gdy podczas biopsji nie jest możliwe pobranie odpowiedniego materiału lub wynik przeprowadzonego badania jest niejednoznaczny, wykonuje się łyżeczkowanie jamy macicy lub histeroskopię (badanie polegające na bezpośrednim obejrzeniu wnętrza macicy za pomocą cienkiego urządzenia optycznego — endoskopu). Podczas histeroskopii możliwe jest precyzyjne pobranie wycinków do dalszej oceny histopatologicznej.
Diagnostyka
Data aktualizacji: 2025-05-27
Rak endometrium to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych narządu rodnego u kobiet, szczególnie po menopauzie (gdy przestały miesiączkować).
Mimo że choroba najczęściej daje objawy już we wczesnym stadium rozwoju, to wiele kobiet ignoruje pierwsze sygnały ostrzegawcze, przypisując je zmianom hormonalnym lub naturalnym procesom starzenia się organizmu. Tymczasem szybka reakcja na niepokojące symptomy może znacząco zwiększyć szanse na całkowite wyleczenie.
Diagnostyka wstępna — pierwsze badania lekarskie i obrazowe
Pierwszym krokiem przy podejrzeniu raka endometrium jest wywiad i badanie lekarskie. Podczas wizyty lekarz zbierze informacje o objawach, które mogą wskazywać na rozwój choroby, oraz przeprowadzi badanie ginekologiczne, które jest niezbędnym elementem diagnostyki wstępnej. Obejmuje ono:
- badanie z wziernikiem — ocenę szyjki macicy,
- badanie dwuręczne (przez pochwę) — ocena wielkości, kształtu i ruchomości macicy,
- badanie per rectum (przez odbyt) — ocena narządów miednicy mniejszej.
Dzięki temu lekarz już na tym etapie będzie mógł stwierdzić powiększenie macicy lub inne nieprawidłowości, które mogą sugerować obecność nowotworu.
Dzięki temu lekarz już na tym etapie będzie mógł stwierdzić powiększenie macicy lub inne nieprawidłowości, które mogą sugerować obecność nowotworu.
Następnie wykonywana jest ultrasonografia przezpochwowa (USG TV), podczas której oceniana jest grubość błony śluzowej trzonu macicy, a jednocześnie można zaobserwować niepokojące zmiany w jej strukturze. Jeśli grubość endometrium przekracza 5 mm — u kobiet po menopauzie — i, zależnie od fazy cyklu, 8–12 mm — u kobiet przed menopauzą, wskazane jest przeprowadzenie dalszych badań.
Biopsja — klucz do postawienia rozpoznania
W takiej sytuacji konieczne jest pobranie materiału do badania histopatologicznego (czyli mikroskopowej oceny tkanek przez lekarza patomorfologa), co można zrobić poprzez:
- biopsję aspiracyjną endometrium,
- histeroskopię z biopsją celowaną,
- łyżeczkowanie diagnostyczne jamy macicy.
Jak przebiega diagnostyka raka endometrium?
Rozpoznanie raka endometrium potwierdza się na podstawie wyniku badania histopatologicznego pobranego materiału.
Diagnostyka pogłębiona — jakie dalsze badania zleca lekarz?
Po potwierdzeniu rozpoznania raka endometrium przez patomorfologa konieczne jest dokładne określenie stopnia zaawansowania choroby, co pozwala na zaplanowanie optymalnego leczenia. W tym celu wykonuje się przede wszystkim badania obrazowe:
- rezonans magnetyczny (MR) miednicy mniejszej — umożliwia dokładną ocenę wielkości guza, głębokości naciekania mięśniówki macicy oraz ewentualnego zajęcia szyjki macicy czy sąsiadujących narządów;
- tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej i klatki piersiowej — pozwala na wykrycie ewentualnych przerzutów odległych oraz oceny zajęcia węzłów chłonnych;
- pozytonowa tomografia emisyjna (PET-CT) — może być wykonana u wybranych pacjentek, zależnie od decyzji lekarza i dostępności badania, zwłaszcza, jeśli istnieje podejrzenie rozsiewu choroby poza miednicę.
Dodatkowo lekarz może zlecić badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, badania biochemiczne czy oznaczenie markera nowotworowego CA 125, który bywa podwyższony zwłaszcza w zaawansowanych stadiach choroby.
Klasyfikacja zaawansowania choroby — system FIGO
Wszystkie te badania służą określeniu stopnia zaawansowania raka endometrium według klasyfikacji FIGO (fr. Fédération Internationale de Gynécologie et d'Obstétrique, Międzynarodowa Federacja Położników i Ginekologów).
- Stopień I — nowotwór ograniczony do trzonu macicy;
- Stopień II — nowotwór nacieka szyjkę macicy;
- Stopień III — nowotwór szerzy się poza macicę, ale jest ograniczony do miednicy mniejszej;
- Stopień IV — nowotwór nacieka pęcherz moczowy, odbytnicę lub daje przerzuty odległe.
[1] National Comprehensive Cancer Network. Guidelines for patients, uterine cancer [Internet]. 2023 [10.03.2025]. https://www.nccn.org/patients/guidelines/content/PDF/uterine-patient.pdf
[2] Oaknin, A., Bosse, T. J., Creutzberg, C. L., Giornelli, G., Harter, P., Joly, F., ... & ESMO Guidelines Committee. (2022). Endometrial cancer: ESMO Clinical Practice Guideline for diagnosis, treatment and follow-up. Annals of oncology, 33(9), 860-877.
[3] Sznurkowski, J. J., Rys, J., Kowalik, A., Zolciak-Siwinska, A., Bodnar, L., Chudecka-Glaz, A., ... & Sawicki, W. (2023). The Polish Society of Gynecological Oncology guidelines for the diagnosis and treatment of endometrial carcinoma (2023). Journal of Clinical Medicine, 12(4), 1480.