Rehabilitacja

W przypadku nowotworów urologiczno-ginekologicznych odpowiednio dobrana rehabilitacja może znacznie przyspieszyć powrót pacjentek do formy. W czasie leczenia rehabilitacja ma na celu zachowanie wydolności i sprawności fizycznej oraz zapobieganie powikłaniom. 

Natomiast po zakończeniu leczenia jej zadaniem jest odzyskanie sprawności psychofizycznej i powrót do aktywnego życia. Połączenie tych działań stanowi istotny element procesu zdrowienia, wpływając na poprawę jakości życia poprzez:

• łagodzenie bólu,
• poprawę pracy jelit,
• zmniejszenie ryzyka wystąpienia zakrzepicy żylnej,
• zmniejszenie obrzęku limfatycznego,
• wcześniejsze odzyskanie sprawności,
• poprawę samooceny [1, 2].
   

Kompleksowa rehabilitacja w raku jajnika podkreśla aktywną rolę pacjenta w zakresie zdrowego żywienia, aktywności fizycznej i psychoterapii [3]. Pozwala to na uzyskanie lepszych wyników leczenia.

Rehabilitacja zalecana jest wszystkim pacjentkom, a w szczególności po leczeniu chirurgicznym. Przy czym, należy ją wprowadzać możliwie jak najwcześniej. Największą skuteczność w łagodzeniu niepożądanych efektów leczenia wykazały programy fizjoterapii dna miednicy, pozwalające na poprawę siły mięśni i funkcjonowania seksualnego [3]. W zależności od potrzeb, mogą one być łączone z:  

• terapią kognitywno-behawioralną, która nie tylko poprawia funkcjonowanie psychospołeczne pacjentek, ale może też przyczyniać się do lepszego stosowania się pacjentek do działań poprawiających ich sprawność fizyczną;
• leczeniem nietrzymania moczu, poprawiającym funkcjonowanie mięśni dna miednicy;
• fotobiomodulacją, która w połączeniu z fizjoterapią wiąże się ze zmniejszeniem dolegliwości wynikających z neuropatii wywołanej chemioterapią;
• leczeniem obrzęku i stosowaniem odpowiednich wyrobów medycznych (np. pończoch uciskowych), zmniejszającymi obrzęk limfatyczny u pacjentek po wycięciu węzłów chłonnych [3].

Wielodyscyplinarne programy rehabilitacyjne łączące ćwiczenia fizyczne z poradnictwem dotyczącym zdrowego stylu życia lub rehabilitacją psychospołeczną wiążą się ze wzrostem sprawności fizycznej i spadkiem BMI [4]. W badaniach klinicznych wykazano, że najlepsze efekty są osiągane, gdy pacjentki otrzymywały szczegółowe wskazówki dotyczące prawidłowego wykonywania ćwiczeń oraz były regularnie monitorowane [4]. Badania jednak nie określały wpływu rodzaju ćwiczeń (aerobowych, siłowych, oporowych czy rozciągających) na osiągane efekty rehabilitacji [4].
 

[1] Logue CA, Pugh J, Jayson G. Psychosexual morbidity in women with ovarian cancer. International Journal of Gynecologic Cancer 2020;30:1983-1989.
[2] Cardoso Teles Monteiro MG, de Morais Gouveia GP. Physiotherapy in the management of gynecological cancer patient: A systematic review. Journal of Bodywork and Movement Therapies 2021;28: 354-361
[3] Fotopoulou C, Planchamp F, Aytulu T, Chiva L, Cina A, Ergönül Ö, et al. European Society of Gynaecological Oncology guidelines for the peri-operative management of advanced ovarian cancer patients undergoing debulking surgery. International Journal of Gynecologic Cancer 2021;31:1199–1206.
[4] Lin KY, Frawley HC, Denehy L, Feil Dm Granger CL. Exercise interventions for patients with gynaecological cancer: a systematic review and meta-analysis. Physiotherapy 2016; 102(4):309–319.