Postępowanie po leczeniu

    Data aktualizacji: 2025-02-13

    Zakończenie leczenia raka jelita grubego nie oznacza końca opieki medycznej. Regularne badania kontrolne są bardzo ważne, ponieważ pomagają wcześnie wykryć ewentualny nawrót choroby i lepiej radzić sobie ze skutkami ubocznymi leczenia. 

    Dzięki temu możliwe jest szybkie wdrożenie odpowiedniego postępowania i poprawa jakości życia pacjenta. W dalszej części tekstu opisano, na czym polega obserwacja po leczeniu, jakie badania są zalecane oraz dlaczego rehabilitacja jest tak ważnym elementem powrotu do zdrowia.

     
    Jakie badania kontrolne należy robić?

    Regularne badania lekarskie po zakończonym leczeniu są niezbędnym elementem całościowej opieki nad pacjentem onkologicznym. Pozwala to na monitorowanie stanu zdrowia chorego, wczesne wykrywanie ewentualnych nawrotów choroby oraz radzenie sobie z długofalowymi skutkami leczenia. W raku jelita grubego obserwacja polega przede wszystkim na regularnej kolonoskopii, którą należy wykonać po roku, a następnie co 3–5 lat. Jeśli przed rozpoczęciem leczenia nie przeprowadzono kolonoskopii, to pierwsze badanie powinno zostać wykonane po 3–6 miesiącach od leczenia chirurgicznego.

    W I stopniu zaawansowania nie są zalecane żadne badania, poza regularną kolonoskopią, natomiast u pozostałych chorych kontrola po leczeniu zwykle obejmuje:

    • wywiad lekarski,
    • oznaczenie stężenia CEA (markeru rakowo-płodowego),
    • TK klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy.
     

    Po leczeniu raka jelita grubego (we wszystkich stopniach) zalecanym badaniem jest kolonoskopia co 3–5 lat.

     

    Dodatkowo w stopniu II-IV zalecane są wywiad lekarski co 3–6 miesięcy przez 2 lata i co 6 miesięcy przez 3 lata, oznaczanie stężenia CEA co 3–6 miesięcy przez 2 lata i co 6 miesięcy przez 3 lata.

     

    TK klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy wykonuje się w stopniach zaawansowania II–III co 6–12 miesięcy przez 5 lat, a w stopniu IV — co 3–6 miesięcy przez 2 lata i co 6–12 miesięcy przez 3 lata.

     
    Rehabilitacja — powrót do zdrowia krok po kroku

    Kompleksowa rehabilitacja po leczeniu raka jelita grubego jest bardzo ważna i zalecana wszystkim pacjentom, niezależnie od wieku i stopnia zaawansowania choroby. Jej głównym celem jest przywrócenie sprawności fizycznej, poprawa samopoczucia i jakości życia po zakończeniu leczenia onkologicznego.

     
    Zdrowe odżywianie

    Dieta po leczeniu raka jelita grubego powinna być dobrze zbilansowana i dostosowana do indywidualnych potrzeb. Warto unikać produktów ciężkostrawnych, bogatych w tłuszcze nasycone i cukry proste. Zaleca się spożywanie:

    • dużej ilości warzyw i owoców,
    • pełnoziarnistych produktów zbożowych,
    • chudego białka (np. ryby, drób, rośliny strączkowe),
    • odpowiedniej ilości płynów.

    W niektórych przypadkach pomocna może być konsultacja z dietetykiem onkologicznym, szczególnie jeśli pacjent ma problemy z trawieniem lub wchłanianiem pokarmów.

     
    Ruch to zdrowie

    Aktywność fizyczna jest jedną z najskuteczniejszych form rehabilitacji. Nawet proste ćwiczenia, takie jak codzienne spacery, mogą przynieść wiele korzyści. Ćwiczenia:

    • poprawiają wydolność organizmu,
    • zmniejszają zmęczenie,
    • wspierają pracę jelit,
    • pomagają utrzymać prawidłową masę ciała,
    • pozytywnie wpływają na nastrój.

    Ważne jest, aby zacząć ruch jak najwcześniej — oczywiście w tempie dopasowanym do własnych możliwości i zaleceń lekarza. W niektórych sytuacjach wskazana jest fizjoterapia pod okiem specjalisty.

     
    Wsparcie psychiczne

    Leczenie raka to ogromne obciążenie psychiczne. Dlatego psychoterapia lub rozmowy z psychologiem mogą być bardzo pomocne — zarówno podczas leczenia, jak i po jego zakończeniu. Wsparcie emocjonalne pomaga lepiej radzić sobie ze stresem i lękiem, wspiera proces akceptacji zmian w ciele (np. po wyłonieniu stomii) oraz poprawia jakość snu i codziennego funkcjonowania.

    Warto pamiętać, że pomoc psychologiczna nie jest oznaką słabości — to mądre i odpowiedzialne działanie na rzecz własnego zdrowia.

     

    [1] National Comprehensive Cancer Network. Colon Cancer. Poland Edition (Version 2.2022) [ Internet]. 2022 [23.12.2024]. https://nio.gov.pl/wp-content/uploads/2024/01/Wytyczne-postepowania-diagnostyczno-terapeutycznego-u-chorych-na-raka-okreznicy-adaptacja-NCCN.pdf