Epidemiologia

    Data aktualizacji: 2025-02-19

    Rak odbytu to nowotwór, który występuje rzadko, ale może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Dotyczy głównie osób starszych i częściej diagnozowany jest u kobiet niż u mężczyzn. 

    Dzięki danym z Krajowego Rejestru Nowotworów wiemy, jak często ta choroba występuje w Polsce i kogo najczęściej dotyczy. Choć liczba zachorowań nie jest duża, warto wiedzieć więcej o tej chorobie – jej częstości, grupach ryzyka i liczbie zgonów.

    Jak często występuje rak odbytu?

    Rak odbytu stanowi 1–2% wszystkich nowotworów jelita grubego. Według Krajowego Rejestru Nowotworów w latach 2011–2022 stwierdzano w Polsce średnio jedynie 298 nowych przypadków zachorowania rocznie, co oznacza, że choruje 1 na 134 tys. osób. Współczynnik zachorowalności pozostawał na dość stałym poziomie, choć warto zwrócić uwagę na wzrost odsetka zachorowań wśród kobiet. W 2011 r. odsetek kobiet wśród wszystkich zachorowań wynosił 60%, natomiast w 2022 r. było to już 79%. W tym czasie stwierdzano rocznie dwukrotnie więcej zachorowań wśród kobiet (średnio 202) niż mężczyzn (średnio 95).

     

    Wykres przedstawiający standaryzowany współczynnik zachorowalności dla raka odbytu w Polsce w latach 2011–2022

     

    Kto choruje najczęściej?

    Rak odbytu występuje przede wszystkim u osób starszych — 70% przypadków diagnozuje się u osób w wieku 60 lat i starszych, ponad 90% zachorowań stwierdza się wśród osób w wieku 50 lat i starszych, a jedynie 1,8% zachorowań dotyczy osób poniżej 40. roku życia.

     

    Zachorowania na raka odbytu w 2022 w zależności od wieku [1] 

    W 2022 grupie wiekowej do 45 roku życia odnotowano 25 zachorowań na raka odbytu (6,5% wszystkich przypadków), w grupie wiekowej 45–59 lat były 73 zachorowania (19%), w grupie 60–74 lata — 186 zachorowań (49%), a powyżej 75 roku życia — 78 chorych (25,5%).

     

     

    Liczba zgonów z powodu raka odbytu

    W latach 2011–2022 nowotwór odbytu odpowiadał za średnio 251 zgonów rocznie, co stanowiło 0,2% wszystkich zgonów onkologicznych w Polsce . Średnia liczba zgonów jest taka sama w przypadku obu płci — 125 wśród kobiet oraz 126 wśród mężczyzn, pomimo znacznie częstszych zachorowań wśród kobiet. Oznacza to, że rak odbytu jest przyczyną zgonu jednej na ok. 150 tys. osób (1 na ok. 155 tys. kobiet i 1 na ok. 143 tys. mężczyzn).

     

     

    [1] Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145. DOI: https://doi.org/10.5603/NJO.2023.0026