Epidemiologia

    Data aktualizacji: 2024-09-13

    Rak szyjki macicy to jeden z najczęściej występujących nowotworów u kobiet na świecie. Poniższy artykuł opisuje, jak często choroba ta występuje, w jakim wieku najczęściej się pojawia i jak wygląda sytuacja w Polsce na tle innych krajów. 

    Jak często występuje rak szyjki macicy?

    Rak szyjki macicy jest obecnie czwartym pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym u kobiet na świecie. Szacuje się, że każdego roku jest on diagnozowany u około 650 tys. chorych i jest przyczyną 350 tys. zgonów. Z kolei w Polsce lokował się on na 8. miejscu pod względem częstości występowania w populacji kobiet w Polsce.

     

    Rozkład zachorowań na raka szyjki macicy na świecie (ASW)
    Rysunek 1. Rozkład zachorować na nowotwory szyjki macicy na świecie w 2020 r. (standaryzowany współczynnik zachorowalności do wieku) [1]

     

    W latach 2013–2022 stwierdzano w Polsce średnio 2,5 tys. nowych zachorowań rocznie. Oznacza to, że każdego roku chorobę rozpoznawano średnio u 12,4 na 100 tys. kobiet (czyli u jednej na 8 tys. kobiet), co daje jeden z najwyższych współczynników zachorowalności w Unii Europejskiej. Pewnym optymizmem napawa jednak fakt, że dane z ostatnich 10 lat wskazują na spadek liczby nowodiagnozowanych przypadków raka szyjki macicy: z 2,9 tys. w 2013 roku do 2,3 tys. w 2022 roku. Nie do końca jednoznaczna jest rola pandemii COVID-19 w tym trendzie, ponieważ w latach 2018–2019, czyli bezpośrednio poprzedzających pandemię, tendencja spadkowa z poprzednich lat wydawała się zanikać. 

    Kto choruje najczęściej?

    Największa liczba zachorowań na nowotwór szyjki macicy przypada przede wszystkim u kobiet starszych — 50% przypadków stwierdza się u kobiet w wieku 60 lat i starszych. Jednak w ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby nowych zachorowań wśród młodszych kobiet począwszy od 30. roku życia. Ponad 1/3 wszystkich przypadków raka szyjki macicy (35,5%) występuje u kobiet w wieku 30–54 lata, a prawie 11% — dotyczy kobiet poniżej 40. roku życia. Mediana wieku zachorowania to 60 lat. Zapadalność na raka szyjki macicy w Polsce powoli spada [1,4]

     

    Pomiędzy latami 80. a rokiem 2022 zapadalność na raka szyki macicy w Polsce spadła z 19 do 11 zachorowań na 100 tys. kobiet.

     

    Jak często rak szyjki macicy prowadzi do zgonu?

    Wraz ze zmniejszającą się liczbą zachorowań zanotowano również stopniowy spadek liczby zgonów z powodu tej choroby. Niemniej, w latach 2013–2022 nowotwór złośliwy szyjki macicy zajmował 9. miejsce wśród nowotworowych przyczyn zgonu u kobiet. W tym okresie odpowiadał on średnio za ok. 1,5 tys. zgonów rocznie, co oznacza, że z powodu tej choroby umierało 7,8 na 100 tys. kobiet rocznie (około jednej na 12,8 tys. kobiet).

     

     

    [1] Didkowska J, Wojciechowska U. Epidemiologia nowotworów złośliwych narządów płciowych u kobiet w Polsce. Current Gynecologic Oncology, 2012;10(1), 25-37
    [2] Ferlay J, Ervik M, Lam F, Laversanne M, Colombet M, Mery L, Piñeros M, Znaor A, Soerjomataram I, Bray F. Global Cancer Observatory: Cancer Today [Internet]. Lyon: International Agency for Research on Cancer; 2024 [27.01.2024]. https://gco.iarc.fr/today, 
    [3] Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145. DOI: https://doi.org/10.5603/NJO.2023.0026
    [4] Wojtkiewicz M. Rak szyjki macicy jako istotny problem społeczny i zdrowotny. Rzeczywistość zaskakuje – nie daj się zaskoczyć [Internet]. Gdynia: Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. [19.06.2024]. https://cytologia.copernicus.gda.pl/assets/Uploads/infografika-rak-szyjki-macicy-kopia.jpg