Postępowanie po leczeniu

    Data aktualizacji: 2024-09-13

    Po zakończeniu leczenia raka szyjki macicy ważne jest, aby pacjentki pozostawały pod stałą opieką lekarzy. Regularne kontrole pomagają sprawdzić, czy choroba nie wróciła, oraz monitorować ogólny stan zdrowia. 

    Tekst wyjaśnia, jak wygląda taka obserwacja, jakie badania są potrzebne oraz jakie problemy zdrowotne mogą pojawić się po leczeniu. Porusza także kwestie wsparcia, które pomaga kobietom wrócić do normalnego życia i poprawić jego jakość.

    Jak często trzeba się badać po zakończeniu terapii

    Po zakończonym leczeniu onkologicznym, pacjentki powinny podlegać obserwacji i regularnej kontroli pozwalającej na ocenę efektów terapii i jak najwcześniejsze wykrycie nawrotu. Obserwacja trwa zwykle 5 lat od zakończenia leczenia, a badania kontrolne powtarzane są co 3–6 miesięcy. Podstawowy zestaw badań obejmuje: badanie ginekologiczne, badanie per rectum (badanie palpacyjne przez odbytnicę) i badania cytologiczne. W razie potrzeby lekarz może zdecydować o wykonaniu kolposkopii oraz dodatkowych badań obrazowych (RTG klatki piersiowej, USG miednicy mniejszej lub tomografia komputerowa), oraz badań krwi (morfologia, badania funkcji nerek lub wątroby).

     

    Podstawowe i dodatkowe badania kontrolne wykonywane po zakończeniu leczenia raka szyjki macicy

     

    Długoterminowe skutki leczenia i jak sobie z nimi radzić

    Pacjentki powinny również zostać objęte opieką w związku z długoterminowymi efektami przebytej choroby, w szczególności uwzględniającą zwiększone ryzyko sercowo-naczyniowe oraz objawy ze strony układu moczowo-płciowego. Ponieważ większość metod stosowanych w leczeniu nowotworów ginekologicznych wiąże się z dysfunkcjami seksualnymi, opieka po zakończeniu leczenia powinna zawierać również poradnictwo w tym zakresie, obejmujące między innymi terapię suchości i zwężenia pochwy, bezpłodności lub menopauzy. 

    W przypadku kobiet przed menopauzą istotnym elementem wpływającym na jakość życia jest substytucja hormonalna, którą zaleca się wdrażać możliwie szybko po zakończeniu leczenia. Pozwala to na leczenie zarówno ogólnych objawów menopauzalnych oraz objawów naczyniowo-ruchowych (uderzenia gorąca, nocne poty). Zmniejsza ona też objawy związane z zanikiem błony śluzowej pochwy i pęcherza moczowego, przyczyniając się m.in. do zmniejszenia ilości zakażeń. 

    Proces zdrowienia i przystosowanie się do życia po przebytej chorobie przebiegają inaczej w przypadku każdej kobiety. Interwencje wspierające pomagają pacjentkom radzić sobie z fizycznymi i psychicznymi wyzwaniami związanymi z rakiem szyjki macicy. Stanowią one istotny element terapii, zarówno po zakończeniu leczenia, jak i w przypadku leczenia paliatywnego. 

     

    Interwencje wspierające po zakończeniu leczenia raka szyjki macicy mogą obejmować: zmanę stylu życia, fizjoterapię, rehabilitację seksualną i opiekę psychologiczną

    Leczenie paliatywne – uśmierzanie bólu i opieka całościowa

    W ramach leczenia paliatywnego należy ponadto zapewnić pacjentkom adekwatne uśmierzanie bólu oraz odpowiednie wsparcie społeczne i duchowe.

     

    [1] Akavova A.A., Solopova A.G., Blinov D.V., Achkasov E.E., Galkin V.N., Korabelnikov D.I., Mnatsakanyan A.N., Petrenko D.A., Bykovshchenko G.K., Khazan P.L. Treatment and rehabilitation for cervical cancer: the experience of patient journey management. Obstetrics, Gynecology and Reproduction. 2023;17(5):625-637. (In Russ.) https://doi.org/10.17749/2313-7347/ob.gyn.rep.2023.461
    [2] Dieperink KB, Sigaard L, Larsen HM, Mikkelsen TB. Rehabilitation targeted late adverse effects after radiotherapy for cervical cancer – Different gains in different settings. Clinical Nursing Studies 2017;6:9.
    [3] Krakauer EL, Kane K, Kwete X, Afshan G, Bazzett-Matabele L, Ruthnie Bien-Aimé DD, et al.. Essential Package of Palliative Care for Women With Cervical Cancer: Responding to the Suffering of a Highly Vulnerable Population. JCO Global Oncology 2021:873–85. https://doi.org/10.1200/go.21.00026.
    [4] National Comprehensive Cancer Network. Cervical Cancer. Poland Edition (Version 1.2021) [ Internet]. 2021 [21.01.2024]. https://nowa.nio.gov.pl/wp-content/uploads/2024/01/Wytyczne-postepowania-diagnostyczno-terapeutycznego-u-chorych-na-raka-szyjki-macicy.pdf
    [5] Weare K. Rehabilitation after gynecological cancer treatment. International Journal of Gynecology & Obstetrics 2015;131:S164–6. https://doi.org/10.1016/j.ijgo.2015.06.015.
    [6] Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145. DOI: https://doi.org/10.5603/NJO.2023.0026