Rehabilitacja

Intensywne leczenie przeciwnowotworowe stosowane w terapii raka szyjki macicy ma negatywny wpływ na wiele aspektów życia kobiety. 

Poza bezpośrednim wpływem na organy poddawane leczeniu, wiąże się ono z zaburzeniem równowagi emocjonalnej i psychicznej, zaburzeniem funkcji seksualnych i złym funkcjonowaniem społecznym, które istotnie wpływają na jakość życia kobiet. Negatywne skutki choroby mogą być odczuwalne przez długi okres, a niektóre z nich mogą pojawić się nawet po upływie 4 lat od zakończenia leczenia.

Znaczenie rehabilitacji w leczeniu nowotworów ginekologicznych

W przypadku nowotworów urologiczno-ginekologicznych odpowiednio dobrana rehabilitacja może znacznie przyspieszyć powrót pacjentek do formy. W trakcie leczenia ma ona na celu zachowanie wydolności i sprawności fizycznej oraz zapobieganie powikłaniom. Natomiast po zakończeniu leczenia jej zadaniem jest odzyskanie sprawności psychofizycznej i powrót do aktywnego życia. Szybkie wdrożenie programów rehabilitacji w zakres opieki kompleksowej może skutecznie zmniejszyć powikłania, poprawić jakość życia i pomóc w odbudowaniu satysfakcjonującego życia społecznego i seksualnego. Rehabilitacja przyczynia się do przyspieszenia procesu zdrowienia, wpływając na:

• wcześniejsze odzyskanie sprawności,
• łagodzenie bólu,
• leczenie nietrzymania moczu,
• poprawę pracy jelit,
• zmniejszenie ryzyka wystąpienia zakrzepicy żylnej,
• zmniejszenie obrzęku limfatycznego kończyn dolnych,
• poprawę samooceny,
• poprawę życia seksualnego.
   

Fizjoterapia dna miednicy i metody wspierające rehabilitację

Szczególnie skuteczne w łagodzeniu niepożądanych efektów leczenia są programy fizjoterapii dna miednicy, pozwalające na poprawę siły mięśni i funkcjonowania seksualnego. W zależności od potrzeb, mogą one być łączone z:

• terapią kognitywno-behawioralną, która nie tylko poprawia funkcjonowanie psychospołeczne, ale może też przyczyniać się do lepszego stosowania się pacjentek do działań poprawiających ich sprawność fizyczną;
• leczeniem nietrzymania moczu, poprawiającym funkcjonowanie mięśni dna miednicy;
• fotobiomodulacją, która w połączeniu z fizjoterapią wiąże się ze zmniejszeniem dolegliwości wynikających z neuropatii wywołanej chemioterapią;
• leczeniem obrzęku i stosowaniem odpowiednich wyrobów medycznych (np. pończoch uciskowych), zmniejszającymi obrzęk limfatyczny u pacjentek po wycięciu węzłów chłonnych.

Rola aktywności fizycznej i programów wielodyscyplinarnych w powrocie do zdrowia

W chorobach nowotworowych szczególnie ważna jest regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności. Zalecana częstotliwość to minimum 30–45 minut ćwiczeń 5 razy w tygodniu.

Wielodyscyplinarne programy rehabilitacyjne łączące ćwiczenia fizyczne z poradnictwem dotyczącym zdrowego stylu życia lub rehabilitacją psychospołeczną wiążą się ze wzrostem sprawności fizycznej i spadkiem BMI. W badaniach klinicznych wykazano, że najlepsze efekty są osiągane, gdy pacjentki otrzymywały szczegółowe wskazówki dotyczące prawidłowego wykonywania ćwiczeń oraz były regularnie monitorowane. Nie określono jednak wpływu rodzaju ćwiczeń (aerobowych, siłowych, oporowych czy rozciągających) na osiągane efekty rehabilitacji.
 

[1] Blinov DV, Solopova AG, Achkasov EE, Korabelnikov DI, Akavova SA, Galkin VN et al. Contemporary insights into rehabilitation of cervical cancer patients. Obstetrics, Gynecology and Reproduction 2023; 17(3):343-356.
[2] Mikkelsen TB, Sørensen B, Dieperink KB. Prediction of rehabilitation needs after treatment of cervical cancer: what do late adverse effects tell us? Supportive Care in Cancer 2016,25:823–831.
[3] Cardoso Teles Monteiro MG, de Morais Gouveia GP. Physiotherapy in the management of gynecological cancer patient: A systematic review. Journal of Bodywork and Movement Therapies 2021;28: 354-361
[4] Li X, Liu L, He J, Yan J, Wang Y. Analysis of the effectiveness of the application of pelvic floor rehabilitation exercise and the factors influencing its self-efficacy in postoperative patients with cervical cancer. Front. Oncol. 2023; 13. https://doi.org/10.3389/fonc.2023.1118794
[5] Lin KY, Frawley HC, Denehy L, Feil Dm Granger CL. Exercise interventions for patients with gynaecological cancer: a systematic review and meta-analysis. Physiotherapy 2016; 102(4):309–319.