Mięsaki tkanek miękkich
Mięsaki łącznej i tkanek miękkich (MTM), czyli pierwotne nowotwory wywodzące się z tkanek łącznych, tłuszczowych, mięśniowych, nerwowych oraz naczyń krwionośnych i limfatycznych, to bardzo zróżnicowana grupa nowotworów, która może rozwijać się w różnych częściach ciała. Światowa Organizacja Zdrowia wyróżnia ponad 50 podtypów, z których każdy może wymagać odmiennego podejścia terapeutycznego.
MTM występują stosunkowo rzadko – stanowią mniej niż 1% nowotworów rozpoznawanych rocznie. Mogą występować w każdym wieku, choć częściej diagnozuje się je u osób powyżej 50. roku życia. Jednocześnie stanowią 10% wszystkich nowotworów złośliwych u dzieci, co czyni je istotnym problemem w onkologii dziecięcej.
Szczególne typy — jak mięsaki macicy czy nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST) — nie zostały tu omówione, ponieważ wymagają odrębnego potraktowania i specjalistycznego leczenia. Warto podkreślić, że nie należy mylić mięsaków z mięśniakami — które są łagodnymi, niezłośliwymi guzami, często występującymi np. w macicy. Choć nazwy brzmią podobnie, są to zupełnie różne schorzenia, wymagające odmiennego leczenia i z innym rokowaniem.
Wybierz interesujący Cię dział, aby dowiedzieć się więcej:
Epidemiologia
Mięsaki tkanek miękkich występują stosunkowo rzadko, stanowiąc około 1% wszystkich nowotworów złośliwych diagnozowanych co roku w Polsce. W latach 2013–2022 liczba zachorowań wzrosła o blisko 40%, z 944 do 1 308. Ten typ nowotworu występuje zarówno u dzieci, jak i u dorosłych — chociaż ponad 70% przypadków stwierdza się u osób w wieku 50 lat i starszych, to nawet 6% diagnozowanych poniżej 20. roku życia.
Etiologia i czynniki ryzyka
Przyczyny powstawania mięsaków tkanek miękkich nie są dobrze znane, a większość z nich ma charakter sporadyczny. Zwiększone ryzyko zachorowania wiąże się z niektórymi zespołami uwarunkowanymi genetycznie, chorobami układu limfatycznego, obniżeniem odporności oraz narażeniem na czynniki środowiskowe.
Metody zapobiegania
Ponieważ niewiele wiadomo o czynnikach, które powodują mięsaki tkanek miękkich, jakakolwiek profilaktyka zachorowań jest trudna. Wystąpieniu choroby nie da się całkowicie zapobiec, ale odpowiednie działania zwiększają szanse jej wczesnego wykrycia i poprawiają rokowanie pacjentów.
Objawy mięsaków tkanek miękkich
Najczęstszym objawem mięsaków tkanek miękkich jest bezbolesny guz lub zgrubienie, które z czasem się powiększa. Nowotwory te zazwyczaj rozwija się w różnych lokalizacjach, co wiąże się z większym zróżnicowaniem objawów, w szczególności, jeśli zmiana występuje w obrębie tułowia oraz głowy i szyi. W tej sytuacji występować mogą nudności, zaparcia, a nawet zaburzenia o charakterze neurologicznym, np. bóle i zawroty głowy lub zaburzenia widzenia.
Diagnostyka
Różnorodność objawów oraz potencjalnie agresywny charakter choroby sprawiają, że diagnostyka mięsaków tkanek miękkich wymaga szczególnej uważności i powinna być prowadzona w wyspecjalizowanych ośrodkach.
Leczenie
Leczenie mięsaków tkanek miękkich stanowi poważne wyzwanie kliniczne, a optymalne postępowanie wymaga interdyscyplinarnego podejścia i powinno być prowadzone w wyspecjalizowanych ośrodkach referencyjnych. Podstawową metodą leczenia pozostaje chirurgiczne usunięcie guza z marginesem zdrowych tkanek, które często uzupełniane jest o radioterapię lub leczenie systemowe, w zależności od lokalizacji zmiany, jej wielkości, typu histologicznego oraz obecności przerzutów.
Postępowanie po leczeniu i rehabilitacja
Badania kontrolne i rehabilitacja po leczeniu mięsaków tkanek miękkich odgrywają kluczową rolę w procesie powrotu pacjentów do zdrowia i poprawy jakości ich życia. Właściwie zaplanowane postępowanie po zakończeniu terapii pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych nawrotów choroby, a rehabilitacja staje się nieodzownym elementem procesu leczenia, pomagając pacjentom odzyskać pełną sprawność i minimalizować skutki uboczne leczenia.
Pamiętaj, że każdy przypadek zdrowotny wymaga indywidualnej oceny
Informacje zawarte w Kompendium mają charakter ogólny i nie stanowią profesjonalnej porady medycznej. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny — w razie wątpliwości, pytań lub potrzeby uzyskania szczegółowych wyjaśnień, skonsultuj się z lekarzem prowadzącym. To on najlepiej zna Twoją sytuację i pomoże dobrać rozwiązania odpowiednie dla Ciebie.
W przypadku dodatkowych pytań należy zwrócić się do lekarza. Porad i wsparcia udzielają też organizacje działające na rzecz pacjentów.